معرفی امامزاده اسماعیل شهرستان میانه

معرفی امامزاده اسماعیل شهرستان میانه

در استان آذربایجان شرقی، شهرستانی پهناور قرار دارد که آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است.

این شهرستان زیبا، میراثی از قدیمی‌ترین نژاد اصیل ایرانی به نام مادها است و به همین خاطر گوشه به گوشه‌اش پر شده است از آثار ارزشمند و تاریخی که گذشتگان به یادگار گذاشته اند.

بقعه امامزاده اسماعیل که به مقبره کمال‌‌الدين نيز مشهور است، آرامگاهی مربوط به دوره صفوی و یکی از جاذبه‌های گردشگری مذهبی شهر میانه (محله سرچشمه) در ضلع جنوبی مسجد جامع واقع شده است.

این اثر در قرن ۸ هجری قمری احداث شده و در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده ‌است، به همین دلیل یکی از مکان های تاریخی بسیار مهم آذربایجان به شمار می رود.

آن گونه که روی سنگ مزار امامزاده اسماعیل حک شده، کشف مزار شریف ایشان مربوط به سال ۹۲۳ ق است. این بقعه از این تاریخ به بعد مورد توجه اهالی میانه قرار گرفته‌ و میزبان عاشقان اهل بیت است.

_ معماری و مرمت امامزاده اسماعیل

علاوه بر ارزش و احترام مذهبی، بنای امامزاده از نظر تاریخی هم اهمیت زیادی دارد و نمادی از سبک معماری ایرانی – اسلامی می باشد.

سطح خارجی گنبد امامزاده اسماعیل میانه تا چندی پیش با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزیین شده بود ولی اکنون در پی تعمیر و نوسازی اساسی آن، بسیاری از المان‌های بنای قدیمی آن از بین رفت و ساختمان آن از نو به طرز جالب و با سبک معماری پیشرفته و آمیخته با فرهنگ و هنر اسلامی تجدید بنا شد.

از بناى اوليه آن، تنها کتيبه‌اى بر بالاى سر در بناى فعلى باقى مانده که تاريخ و نام بانى بنا را مشخص مى‌سازد.

امامزاده اسماعیل درطول زمان، دچار تغییرات زیادی شده و تاحدودی اثر متروکه و ازبین رفته بود ولی با این حال درسال ۱۳۵۴ شروع به بازسازی این اثر تاریخی، مذهبی شد.

بقعه جدید امامزاده اسماعیل با هنرنمائی قلمزنان ماهر اصفهان در سال ۱۳۷۸ جایگزین بقعه قدیمی گردید.

گلدسته این مسجد و امامزاده به ارتفاع ۱۳ متر و قطر قاعده پائینی ۳.۵ متر می باشد که در سال ۱۲۵۸قمری بدست «عوض اوغلو بایرامعلی» ساخته شده است.

گویا کتیبه‌ای روی این گلدسته وجود داشته است که به تاریخ و سازنده آن اشاره شده بود که آن را برداشته‌اند.

درپشت بقعه امامزاده روی کاشی­ هایی، قسمتی از یکی ازسوره‌های مبارکه قرآن نوشته شده و روبروی یکی از درهای ورودی امامزاده نصب شده است.

_ وسعت امامزاده اسماعیل

وسعت داخلی بقعه در حدود ۳۰ مترمربع (۵/۵*۵/۵ ) وارتفاع آن تاپای گنبد ۵/۴ متر است. بلندی گنبد۶متر می‌باشد.

در دیوار شمالی بقعه، دری به مسجد جامع باز می شود که دربالای آن کتیبه سنگی موجود و عبارت زیر روی آن کنده شده است:

الله، محمد، علی، هذه روضه سیدالشهداءکمال الدین بن سیدمحمدبن امام جعفرصادق (ع) در تاریخ سنه ۹۲۳ ظهور شد.

امامزاده اسماعیل درحال حاضر دارای حیاط بسیار بزرگی است که دارای چهار درب ورودی به حیاط امامزاده است.

 

_ نسب امامزاده اسماعیل

مردم میانه سید اسماعیل را از نوادگان امام جعفر صادق (ع) می دانند.

در کتاب منتخب‌التواریخ که از تالیفات عالم عامل و فقیه کامل سعید فقید حاج شیخ محمدهاشم خراسانی رحمت‌الله علیه می­ باشد، منقول از کتاب ارشاد شیخ مفید، و کتاب مناقب ابن شهر آشوب و کتاب عمدة الطالب شیخ احمد رضوان الله تعالی علیهم آمده است که پیشوای شیعیان جهان امام جعفر صادق علیه آلاف التحیة و الثنا دارای ده فرزند پسر و دختر می‌باشد به نام های جناب اسمعیل، جناب عبدالله و مخدره ام قروه که والده ماجده این سه تن فاطمه بنت الحسین الاصغر ابن امام سجاد علیه السلام است. و بقیه اولاد آن حضرت به نام های جناب موسی، جناب اسحق، جناب محمد، جناب عباس، جناب علی، مخدره اسما، و مخدره فاطمه که مادر مکرمه این هفت فرزند حمیده ام ولد می‌باشد.

از این تاریخ چنین به نظر می‌رسد که پدر بزرگوار حضرت سید اسماعیل علیه السلام جناب محمد پنجمین فرزند ذکور امام همام حضرت جعفر صادق علیه السلام است.

لذا نسب شریفش عبارت است از:

اسماعیل ابن جعفر محمد الاطروش ابن على ابن الحسن بن على الخارص ابن محمد الدیباج ابن الامام جعفر الصادق(ع) نام مبارکش اسماعیل و لقب شریفش کمال الدین است.

این سید والا مقام که با ندای یا ایتها النفس المطمعنة ارجعی الی ربک راضیة مرضیة به داعی حق لبیک گفته و در این بقعه مبارکه سر به بالین خاک نهاده و آرمیده است سلسله اجداد طاهرینش با شش واسطه به حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم و با پنج واسطه درخشان به حضرت مولی الموحدین علی بن ابی طالب علیه السلام منتهی می‌گردد.

در منقبت نسبش همین بس که حضرت امام جعفر صادق علیه السلام جد بزرگوارش، حضرت امام موسی کاظم علیه السلام عموی مکرمش، و حضرت امام رضا علیه السلام پسر عموی گرامیش می‌باشند.

آرامگاه پدر بزرگوار سید اسماعیل که به امامزاده محمد شهرت دارد، در روستای زیبا و مشهور کندوان واقع شده است.

آنطور که از تاریخ به دست می‌آید و تقریباً با نظر هم مطابقت دارد، دوران خلافت منصور دوانیقی علیه اللعنة و العذاب خلیفه دوم سلسله عباسیان از سال ۱۳۶ تا سال ۱۵۸ هجری قمری می‌باشد که حدود ۲۲ سال سلطه جائرانه منصور دوانیقی به ممالک اسلامی بوده‌است.

او چنان با خاندان پیغمبر دشمنی داشت که مخالفت خود را با علویان به حد کمال رسانید و خیلی از سادات بنی‌فاطمه را بدون جرم و تقصیر دستگیر نموده، بی رحمانه به شهادت رساند. و عرصه روزگار را بر ذریه رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله و سلم تنگ می‌نمود. در هر کجای قلمرو حکومتش سیدی بود با یک بهانه واهی، موذیانه به حبس انداخته عاقبت به قتل می‌رساند. لذا این مظلومان تاریخ ناچاراً از جور جاثرین حکومت، دست از اهل و عیال و خانواده‌شان کشیده جلای وطن می‌شدند.

 مرحوم آیت الله حاج شیخ علی کتانی میانجی رحمة الله علیه که از عالمان پرهیزگار و نوابغ روزگار بود چنین می‌نویسد:

حضرت امام زاده سید اسماعیل علیه السلام از آن جمله ساداتی است که در عصر سلطه خلفای بنی عباس بطور مخفیانه از حجاز و عراق وارد سرزمین ایران شده‌اند. و این سید بزرگوار نیز با مشیت حضرت باری تعالی در شهرستان میانه بار اقامت گشوده و سکنی گزیده است. بعد از چند ماه به علت بیماری همانند اجداد کرامش در دیار غربت بر مقدرات حق تسلیم و جان عاریت به خالق جان آفرین تقدیم نموده است.

بعد از گذشت چند صد سال از رحلتش به تاریخ ۹۲۳ هجری قمری توسط خود حضرت امام زاده سید اسماعیل علیه السلام در عالم رویا به یک نفر از مومنین این شهرستان خوابنما گردیده و علت وفات و محل دفنش را اعلام می‌نماید. بعد از این رویای صادقه، عده ای اقدام به حفاری می‌نمایند و قبر شریف کشف می‌گردد که لوح مزار مبارک هم‌اکنون، در این بارگاه موجود می‌باشد.

مردم و عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت (ع) ارادت خاص و ویژه اى به این امامزاده و عظیم الشان دارند و در فرصت هاى مقتضى، این ارادت خالصانه خود را تقدیم ایشان می کنند و با خلوص نیت در این بارگاه، دست نیاز به خالق بی‌نیاز باز کرده و این بزرگوار را واسطه قرار داده با عنایت حق به خواسته خود رسیده است.

هم‌اکنون آستان مقدس امامزاده سید اسماعیل تحت نظر هیئت امنا اداره می‌شود.

تولیت آن بقعه مبارکه در سال ۱۳۷۳ ق از طرف سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی به سید عبدالستار محمدی میانجی واگذار شده بود. ایشان در آبادانی و توسعه آن حرم منور نقش اساسی داشت.

برای بازدید از این بنای تاریخی بی نظیر باید به شهر میانه رفته و در آنجا سراغ خیابان امام خمینی را بگیرید. در این خیابان مسجد جامع به خوبی قابل مشاهده است و بارگاه امامزاده اسماعیل در کنار آن قرار دارد.

در کنار امامزاده، بازار میانه است. بازار میانه یکی از بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین بازارهای این شهرستان به حساب می‌آید. در این بازار انواع وسایل و پوشاک برای فروش عرضه می‌شود و مسافران و گردشگران زیادی برای تهیه سوغات میانه به این بازار سر می‌زنند.

مسیر امامزاده سید اسماعیل به ایستگاه و میدان راه آهن میانه، 5 کیلومتر که حدود 6 دقیقه می باشد.

علاوه بر اماکن زیارتی، می توانید در سفر به میانه از جاذبه های دیدنی این شهر همانند آبشار زیبای بلوکان و همچنین پل دختر نیز بازدید کنید.