ماجرای هفت دور طواف

ماجرای هفت دور طواف

طواف بیت‌الله الحرام باید هفت دور باشد. اما دلیل این موضوع چیست؟ اصولاً چه رمزی دارد که در حج حتماً باید هفت دور بر گرد کعبه معظمه بچرخیم؟!

این پرسش را افراد بسیاری از پیامبر(ص) و اهل بیت علیهم‌السلام پرسیده‌اند و آن بزرگان به قدر ظرفیت ذهنی و درک مخاطبان خود پاسخ داده‌اند. عمق ماجرای هفت دور طواف، رمزهایی دارد که در حکمت‌های الهی نهفته است و جز بزرگان آن را نمی‌دانند و نمی‌توانند درک کنند. اما ایشان در سخنان خود به نکته‌هایی در این‌باره اشاره کرده‌اند.

پاسخ این پرسش بر اساس آموزه‌هایی در کتاب‌های بحارالانوار، تفسیر المیزان، تفسیر نمونه و علل‌الشرایع آمده است.

علت هفت دور طواف به روایت امام سجاد(ع):

در حدیثی آمده است که امام سجاد(ع) فرمودند که از پدرم امام حسین(ع) سؤال کردم که به چه دلیلی طواف، هفت دور شد و مسلمانان و مؤمنان باید هفت دور بر گرد کعبه معظمه بچرخند؟

آن حضرت در جواب فرمودند: به این علت که خدای متعال به فرشتگان فرمود که من بر روی زمین، جانشینی قرار می‌دهم. اما فرشته‌ها اعتراض کرده و گفتند: آیا کسی را در زمین قرار می‌دهی که خونریزی و فساد کند؟ پس اگر هدف از آفرینش و خلقت عبادت است، ما حمد و تسبیح تو را به جای می‌آوریم و تو را عبادت می‌کنیم.

اما خدای متعال فرمود که من حقایقی را می‌دانم که شما نمی‌دانید. بر فرشته‌ها غضب کرد و آن‌ها که از نور الهی بهره می‌بردند، از آن بی‌نصیب شدند. این اتفاق تا هفت هزار سال ادامه داشت و آن‌ها در مدت هفت هزار سال از خدای متعال، طلب بخشش و عفو می‌کردند تا اینکه در نهایت مورد عفو الهی قرار گرفتند و بیت‌المعمور که در آسمان چهارم قرار دارد، به منزله کعبه، مکان پناهندگی و امن و ثواب قرار داده شد. از آن زمان هفت بار طواف کردن برای بنده‌های خدا واجب شد تا به ازای هر هزار سال، یک مرتبه بر گرد کعبه چرخیده شود.

دلیل هفت دور طواف به روایت امام صادق(ع):

روایت دیگری را هم در این مورد امام صادق(ع) نقل فرموده‌اند با این مضمون که به همراه پدرم، امام محمدباقر(ع)، در حال طواف بیت‌الله الحرام بودیم. یک نفر جلو آمده و از آن حضرت درباره دلیل طواف که هفت دور است، سؤالی پرسید.

آن حضرت فرمودند: زمانی که خدای متعال به فرشته‌ها دستور داد تا بر آدم سجده کنند، آن‌ها امر خدای متعال را رد کردند و گفتند که آیا بر روی زمین، مفسد و خون‌ریز را قرار می‌دهی و این در حالی است که ما در حال عبادت و تسبیح تو هستیم؟ خداوند به آن‌ها فرمود: من چیزی را می‌دانم که شما نمی‌دانید. سپس بر آن‌ها غضب کرد. فرشته‌ها، تقاضای بخشش و عفو کردند و حضرت حق، آن‌ها را به طواف بیت‌المعمور فرمان داد و آن‌ها تا هفت سال مشغول طواف بودند. بر همین اساس، هفت مرتبه طواف کردن واجب شده است.

دلیل هفت دور طواف به روایت برخی متون تاریخی:

در برخی مطالب هم گفته شده که جناب عبدالمطلب جد بزرگوار رسول خدا(ص) مقرر کردند که مؤمنان، هفت دور بر گرد کعبه بچرخند. این مطلب هم در بعضی از منابع نوشته شده و آن را به عنوان یکی از دلایل هفت دور طواف عنوان کرده‌اند.

ماجرا این بوده که جناب عبدالمطلب در دوران قبل از ظهور اسلام، پنج سنت پسندیده را مقرر کرد که با ظهور اسلام، خدای متعال، همان سنت‌ها را در اسلام جاری کرده است. یکی از آن‌ها، طواف بر گرد خانه خدا است که ظاهراً قبل از آن طواف، تعداد مشخصی نداشت و جناب عبدالمطلب این طور تعیین کردند که طواف، هفت دور باشد. این موضوع، بعدها در دین اسلام واجب شد تا طواف، هفت دور باشد.