طالبان به وعده تشکیل دولت فراگیر پایبند می‌ماند؟

علنی به نقل از ایسنا/اصفهان یک استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان گفت: تشکیل دولت فراگیر در افغانستان به این راحتی نیست و موانع زیادی بر سر راه این هدف است.
محمدعلی بصیری در گفت‌وگو با علنی به نقل از ایسنا درباره احتمال تشکیل دولت فراگیر در افغانستان با توجه به ویژگی‌های طالبان، اظهار کرد: آن چیزی که از تجربه حکومت ۵ ساله طالبان بر افغانستان در دهه ۹۰ میلادی سراغ داریم و مذاکراتی که در قطر با آمریکایی‌ها و دولت وحدت ملی داشتند عملاً خواهان آن هستند که یک دولتی که کاملاً در اختیار خودشان باشد سر کار بیاید و طبق قرائتی که دارند یک امارت اسلامی که در رأس آن خلیفه باشد قدرت را در اختیار بگیرد.
وی افزود: اراده کلی و چانه‌زنی‌هایی که گروه طالبان تا الآن داشته‌اند بیشتر روی همین موضوع متمرکز بوده و نگرانی آنان این است که در داخل مخالفان مسلح شوند و از طریق جنگ قدرت آنان را تهدید کنند یا دولت‌هایی که مخالف طالبان هستند مانند ۲۰ سال قبل بسیج شوند و سیستم دو دولتی در افغانستان حاکم کنند که در این صورت طالبان شانسی ندارد.
این کارشناس روابط بین‌الملل، گفت: یک تحلیل می‌گوید که طالبان فعلاً برای تثبیت وضعیت خود یک سیاست تاکتیکی در پیش‌گرفته و مرتب اعلام می‌کنند که مانند گذشته عمل نخواهیم کرد تا به مرور زمان یک سیستم امنیتی قوی درست کنند و سپس به تمام حرف‌ها و قول‌های خود پشت پا می‌زنند و مخالفان را سرکوب خواهند کرد.
بصیری تصریح کرد: یک تحلیل هم می‌گوید ادعاهای فعلی طالبان تاکتیک نیست و استراتژی آنان در عمل عوض شده است و برای اینکه جنگ داخلی و محاصره خارجی نشوند و بتوانند حکومت با ثباتی را تشکیل دهند عملاً در امارت اسلامی خود از گروه‌های سیاسی مختلف استفاده می‌کنند. بنابراین باید منتظر بمانیم که در ماه‌های آینده کدام یک از این دو تحلیل عملی می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که فکر می‌کنید کدام یک از این دو تحلیل عملیاتی خواهد شد، گفت: از نظر چارچوب نظری و عملکردی که در گذشته جریان‌های سلفی-تکفیری داشتند احتمال به وقوع پیوستن تحلیل اول بیشتر است چراکه چنین گروه‌هایی در دوران گذار برای تثبیت موقعیت خود چنین شعارهایی را می‌دهند، اما پس از اینکه مستقر شدند همه این شعارها و وعده‌ها را فراموش می‌کنند.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، ادامه داد: طالبان اول اعلام کردند که با حامد کرزای و عبدالله عبدالله به عنوان سران گروه‌ها و احزاب مختلف مذاکره می‌کنند، اما سپس ترسیدند طرفداران این افراد بسیج شوند و یک جبهه مقاومت جدید مانند پنجشیر ایجاد کنند به همین دلیل این دو نفر را در حصر خانگی قرار دادند.
بصیری درباره نوع خروج آمریکا از افغانستان، گفت: در این زمینه نیز دو تحلیل وجود دارد؛ تحلیل اول از سوی جبهه مقاومت و طرفداران آن ارائه می‌شود که معتقدند آمریکا در افغانستان شکست خورده و محاسبات کاملاً اشتباهی داشته است و طالبان آنان را شکست دادند همان طور که حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن آنان را شکست دادند و تمام محاسباتی که برای تشکیل دولت و ارتش مدرن در افغانستان کرده بودند با شکست مواجه شد.
وی افزود:  اما یک تحلیل از سوی طرفداران آمریکا ارائه می‌شود به طوری که معتقدند آمریکایی‌ها با داشتن حدود ۲۵۰۰ پژوهشکده و اتاق‌های فکر ساده لوحانه است که فکر کنیم به این راحتی شکست خورده باشند و افغانستان را ترک کنند. همچنین استدلال می‌کنند که این نوع خروج با تمام نقدهایی که درباره آن است از نظر کلان و راهبردی منافع بیشتری برای آمریکا دارد و این امر در سایت کلان ایالات متحده جابجایی مهره است و یک نقشه بزرگ‌تری را تهیه کردند که با خروج از این کشور جنگ علیه طالبان را از طریق واسطه‌ها مدیریت کنند تا کشورهای رقیب که همسایه افغانستان هستند از این طریق بی‌ثبات شوند.
این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، ادامه داد:این گروه استدلال می‌کند با فرعی قلمداد کردن مشکل افغانستان آمریکایی‌ها مدیریت مستقیم خود را به شرق معطوف خواهند کرد و با رقیب خود که چین است مقابله می‌کنند. این هم یک تحلیل است، ولی به هر حال بایدن در خروج از افغانستان کمی عجله کرد هرچند که اصل این خروج در محاسبات آمریکایی‌ها به نفعشان است و در کلان به سودشان تمام می‌شود. باید ببینیم کدام یک از این تحلیل‌ها در آینده درست از آب در می‌آید.
بصیری با بیان اینکه تشکیل دولت فراگیر در افغانستان به این راحتی نیست و موانع زیادی بر سر راه این هدف است، گفت: با توجه به تفکر و زیاده‌خواهی که طالبان در قدرت دارد در داخل، کشورهای همسایه و نظام بین‌الملل به این راحتی با طالبان همراهی نمی‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: دولتمردان ایران با توجه به مشکلات کنونی که کشور دارد باید مراقب باشند که مشکل امنیتی از شرق متوجه ایران نشود. نیروهای امنیتی و اطلاعاتی باید هوشمندانه و واقع گرایانه با تحولات افغانستان برخورد کنند و بدون حساب کاری انجام ندهند. البته جمهوری اسلامی و نیروهای مسلح آن در ۴۲ سال گذشته به اندازه کافی تجربه در حوزه دیپلماسی و میدان را دارند، اما با توجه به وضعیت کنونی افغانستان و راهبردهایی که آمریکایی‌ها برای آینده این کشور دارند اقتضا می‌کند که دولتمردان، اتاق‌های فکر و نخبگان کشور با هوشمندی خاصی مسائل را رصد کنند تا بیشترین منافع و امنیت برای ایران و جمهوری اسلامی تأمین شود.
انتهای پیام