سیری در نهج‌البلاغه امیرالمومنین علی علیه‌السلام ( آداب معاشرت – حکمت ۱۱۰ )
🔸 امیرالمومنین امام علی (علیه‌السلام) درباره صفات مؤمن فرمود:
🔸 و قال علیه‌السلام في صفة المؤمن: المُؤْمِنُ بِشْرُهُ فِي وَجْهِهِ وَ حُزْنُهُ فِي قَلْبِهِ، أَوْسَعُ شَيْءٍ صَدْراً، وَأَذَلُّ شَىْءٍ نَفْساً. يَكْرَهُ الرَّفْعَةَ، وَ يَشْنَأُ السُّمْعَةَ. طَوِيلٌ غَمُّهُ، بَعِيدٌ هَمُّهُ، كَثِيرٌ صَمْتُهُ، مَشْغُولٌ وَقْتُهُ. شَكُورٌ صَبُورٌ، مَغْمُورٌ بِفِكْرَتِهِ، ضَنِينٌ بِخَلَّتِهِ، سَهْلُ آلْخَلِيقَةِ، لَيِّنُ آلْعَرِيكَةِ! نَفْسُهُ أَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ، وَ هُوَ أَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ.
🔹 انسان باايمان، شادى‌اش در چهره و اندوهش در درون قلب اوست، سينه‌اش از هرچيز، گشاده‌تر و هوس‌هاى نفسانى‌اش از هرچيز خوارتر (و تسليم‌تر) است، از برترى‌جويى بيزار و از رياكارى متنفر است، اندوهش طولانى و همتش بلند، سكوتش بسيار و تمام وقتش مشغول است، شكرگزار و صبور، بسيار ژرف‌انديش است و دست حاجت به سوى كسى دراز نمى‌كند، طبيعتش آسان (و سختگيرى در كار او نيست) و برخوردش با ديگران توأم با نرمش است، دلش از سنگ خارا (در برابر حوادث سخت و دشمنان خطرناك) محكمتر و سختتر و (در پيشگاه خدا) از بَرده تسليم‌تر است.
————————————
🔸 حضرت امام صادق (عليه‌السلام) فرمودند:
« مِن التَّواضُعِ أن تُسَلِّمَ على مَن لَقِيتَ. »
🔹 از فروتنى است كه به هر كس برخوردى، سلام كنى.
————————————
🔸 عنه عليه‌السلام ـ لِأَصحابِهِ ـ : اِتَّقُوا اللّه َ، و كونوا إخوَةً بَرَرَةً، مُتَحابّينَ فِي اللّه ِمُتَواصِلينَ مُتَراحِمينَ، تَزاوَروا و تَلاقَوا و تَذاكَروا أمرَنا و أحيوهُ.
🔹 امام صادق عليه‌السلام ـ به اصحاب خود ـ : از خدا بترسيد و برادرانى نيكوكار باشيد. در راه خدا يكديگر را دوست بداريد، به يكديگر بپيونديد، با هم مهربان باشيد، يكديگر را ببينيد و به ديدار يكديگر برويد و مسئله [امامت] ما را به يكديگر يادآورى كنيد و آن را زنده نگه داريد.
————————————
🔹 اسحاق بن عمّار صيرفى نقل كرده است كه: در كوفه بودم و برادران دينى بسيارى به ديدن من مى‌آمدند، (ولى)من دوست نداشتم كه مشهور باشم و مى‌ترسيدم كه راز شيعه بودن من فاش گردد، لذا به كسى كه خدمت مرا مى‌كرد دستور دادم كه به هر كس كه به ديدار من بيايد بگويد: او اينجا نيست!
▫️ اسحاق مى‌گويد كه: آن سال را به حج رفتم و امام صادق عليه‌السّلام را زيارت كردم. در سيماى مبارك آن حضرت، آثار بى‌اعتنائى و ناراحتى نسبت به خود احساس كردم، عرض كردم: فدايت شوم! چه چيز موجب اين تغيير رفتار شما نسبت به من شده است؟!
🔸 فرمود: همان چيزى كه رفتار تو را نسبت به برادران دينى تو تغيير داد.
▫️ عرض كردم: فدايت گردم! من تنها از اينكه راز من فاش شود(و دشمنان بدانند كه از شيعيانم) با آنان چنان رفتارى داشتم، و خدا مى‌داند كه من چقدر آنها را دوست دارم.
🔸 حضرت فرمود: اى اسحاق! از ديدار برادرانت دلتنگ مشو كه هر گاه مؤمنى، برادر مؤمن خود را ملاقات كند و به او خوشامد بگويد، خداوند تا روز قيامت در نامۀ اعمال او درود و مرحبا مى‌نويسد، و هنگامى كه با وى مصافحه كند، خداوند در ميان دو انگشت ابهام آن دو، يك صد رحمت خود را فرود مى‌آورد كه نود و نه قسمت آن از آن كسى است كه علاقه و دوستى بيشترى نسبت به دوست خود داشته باشد، و خداوند با نظر رحمت‌آميز و مهربان خود به آنها نگاه مى‌كند، و آن كه رفيق خود را بيشتر دوست داشته باشد از نظر حضرت حق، بيشتر فيض مى‌گيرد. و هنگامى كه همديگر را در آغوش بگيرند، رحمت خداوندى آنها را فرا مى‌گيرد، و اگر اين ديدار مدّتى به درازا كشد و (در اين ديدار فقط) رضاى خداوندى را جويا باشند، نه(سامان بخشيدن به)امور دنيوى، به آنان خطاب مى‌شود كه: خداوند گناهان گذشتۀ شما را آمرزيد، از اين پس، عمل خود را از سر بگيريد. و چون به احوالپرسى از يك ديگر بپردازند، فرشتگان (نگهبان آنان) به هم گويند: كنار برويد كه اين دو با هم رازى دارند كه خداوند پنهان ماندن آن را اراده فرموده است.
▫️ اسحاق مى‌گويد: به حضرت عرض كردم: فدايت گردم! چگونه است كه فرشتگان از ما دور باشند و آنچه مى‌گوييم (به هنگام احوالپرسى) در نامۀ اعمال ثبت نمى‌شود، در حالى كه خداوند عزّوجل(در سورۀ ق، آيۀ 18) مى‌فرمايد: «هيچ سخنى را بر زبان نمى‌آورد مگر آنكه فرشتگان مراقب در كمين اويند»؟
🔸 راوى مى‌گويد: پس فرزند رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله و سلّم، آه(سردى) از دل كشيد و آنقدر گريست كه اشك بر محاسن مبارك حضرت جارى شد، و (در آن حال به من) فرمود: اى اسحاق! براستى كه خداوند تبارك و تعالى چون به فرشتگان(نگهبان) فرمان مى‌دهد: زمانى كه اين دو مؤمن يك ديگر را ملاقات مى‌كنند، (و با هم به صحبت مى‌پردازند) از آن دور شويد، براى احترام و بزرگداشت آنهاست، پس اگر فرشتگان كلام آنها را ننويسند و نفهمند، مسلّما آن كه حافظ و نگهبان آنهاست كه دانندۀ هر راز و آنچه نهانتر است همۀ آنها را خواهد دانست. اى اسحاق! از خدا بترس به طورى كه گويا او را مى‌بينى، و اگر تو او را نبينى، مسلّما او تو را مى‌بيند، و اگر خيال كنى كه خداوند تو را نمى‌بيند مسلّما (نسبت به او) كافرشده‌اى، و اگر بدانى كه او تو را مى‌بيند و گناهان خود را از آفريده‌هاى او پنهان مى‌كنى ولى در محضر او (به گناهان خود اقرار) و آنها را آشكار مى‌سازى، در چنين صورتى، خداوند را در حدّ پائين‌ترين كسانى كه ناظر بر اعمال تواند قرار داده‌اى.
————————————
🔸 عنه عليه‌السلام ـ مِن كِتابهِ للأشتَرِ ـ : و لا تَعجَلَنَّ إلى تَصديقِ ساعٍ، فإنَّ السّاعيَ غاشٌّ و إن تَشَبَّهَ بالنّاصِحينَ.
🔹 امام على عليه‌السلام ـ در نامه خود به مالك‌اشتر ـ نوشت: سخن بدگوى را زود باور مكن؛ زيرا كسى كه بدگويى مى‌كند دغلكار است، هرچند چهره خيرخواهان را به خود گيرد.
————————————
🔸 امیرالمومنین امام علی (علیه‌السلام) فرمودند:
« صلاح ذات البين أفضل من عامة الصلاة و الصيام. »
🔹 اصلاح اختلاف‌ها، از تمامی نمازها و روزهها برتر است.
————————————
🔸 پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
« أفضَلُ الصَّدقَةِ صَدَقَةُ اللِّسانِ، الشَّفاعَةُ تَفُكُّ بِها الأسيرَ، و تَحقُنُ بها الدَّمَ، و تَجُرُّ المَعروفَ و الإحسانَ إلى أخِيكَ، و تَدفَعُ عَنهُ الكَرِيهَةَ. »
🔹 بهترين صدقه، صدقه زبان است. با ميانجيگرى، اسير را آزاد مى‌كنى، از ريخته شدن خون جلوگيرى مى‌نمايى، احسان را به طرف برادرت مى‌كشانى و ناخوشايندى را از او دور مى‌سازى.
ثبت دیدگاه