وقتی دانشگاه میدان تیر شد

وقتی دانشگاه میدان تیر شد

مقام معظم رهبری (مدظله العالي) در تبیین علل و چرایی وقایع روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ بیان می‌دارند:

جالب است توجه کنید که ۱۶ آذر در سال ۱۳۳۲ که در آن سه نفر دانشجو به خاک و خون غلطیدند، تقریباً چهارماه بعد از ۲۸ مرداد اتفاق افتاده؛ یعنى بعد از کودتاى ۲۸ مرداد و آن اختناق عجیب، سرکوب عجیب همه‌ نیروها و سکوت همه، ناگهان به وسیله‌ دانشجویان در دانشگاه تهران یک انفجار در فضا و در محیط به وجود مى‌آید. چرا؟ چون نیکسون که آن وقت معاون رئیس‌جمهوری آمریکا بود، آمد ایران. به عنوان اعتراض به آمریکا، به عنوان اعتراض به نیکسون که عامل کودتاى ۲۸ مرداد بودند، این دانشجوها در محیط دانشگاه اعتصاب و تظاهرات می‌کنند که البته با سرکوب مواجه می‌شوند و سه نفرشان هم شهید می‌شوند؛

حالا ۱۶ آذر در همه‌ سال‌ها، با این مختصات باید شناخته شود. ۱۶ آذر مال دانشجوى ضد نیکسون است، دانشجوى ضد آمریکا، دانشجوى ضد سلطه است.

شانزده آذر به روایت شهید چمران:

گویی همه را به چشم می‌بینم …

از آن روز – یعنی ‌۱۶ آذر ‌۱۳۳۲ – نه سال می‌گذرد ولی وقایع آن روز چنان در نظرم مجسم است که گویی همه را به چشم می‌بینم؛ صدای رگبار مسلسل در گوشم طنین می‌اندازد، سکوت موحش بعد از رگبار بدنم را می‌لرزاند، آه بلند و ناله‌ی جانگذار مجروحین را در میان این سکوت دردناک می‌شنوم، دانشکده‌ی فنی خون‌آلود را در آن روز و روزهای بعد به رای‌العین می‌بینم.

آن روز ساکت‌ترین روزها بود و چون شواهد و آثار احتمال وقوع حادثه‌ای را نشان می‌داد، دانشجویان بی‌اندازه آرام و هوشیار بودند که به هیچ‌وجه بهانه‌ای به دست کودتاچیان حادثه‌ساز ندهند. پس چرا و چگونه دانشگاه گلوله‌باران شد؟ و چطور سه نفر از بهترین دوستان ما، بزرگ‌نیا، قندچی و رضوی به شهادت رسیدند؟

گزارشی که خواندید روایتی از واقعه‌ی ‌۱۶ آذر سال ‌۱۳۳۲ را که در ‌۱۶ آذر ‌۱۳۴۱ است که از سوی شهید دکتر مصطفی چمران منتشر شد. دکتر چمران در آن زمان دانشجوی دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران و شاهد عینی کشتار دانشجویان بوده است.

روزی که شعار مرگ بر آمریکا متولد شد

بعضی‌ها می‌گویند «مرگ بر آمریکا» می‌گویید، آمریکایی‌ها با شما دشمنی می‌کنند؛ من می‌گویم نه، در آن روزی که آمریکایی‌ها دشمنی را شروع کردند یعنی در بیست‌وهشتم مرداد، در ایران هیچ‌کس مرگ بر آمریکا نمی‌گفت امّا آنها ضربه‌ی خودشان را زدند؛ ضربه‌ی آنها ناشی از «مرگ بر آمریکا» نیست.

بعد که ضربه زدند در شانزدهم آذر همان سال دانشجوها در دانشگاه تهران گفتند مرگ بر آمریکا؛ مرگ بر آمریکا یادگار شانزدهم آذر است؛ از آن وقت گفته شد مرگ بر آمریکا؛ آمریکایی‌ها قبل از آن، ضربه را زده بودند.

مقام معظم رهبری