16 نفری که تاکنون دبیر جایزه ادبی جلال آل‌احمد بوده‌اند
از سال 1387 که محمدعلی رمضانی‌فرانی از دانشگاه امام حسین(ع) دبیر علمی شد تا امروز که گلعلی بابایی، نویسنده و مستندنگار پرکار ادبیات پایداری دبیری جایزه جلال را پذیرفت، این جایزه 16 دبیر به خود دیده است.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، شنبه ششم آبان‌ماه دبیر علمی شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد که بنا به نظر کارشناسان حوزه کتاب و ادبیات از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین رویداد‌های ادبی کشور است، از سوی خانه کتاب و ادبیات ایران و البته با حکم وزیر ارشاد معرفی شد. دبیر این دوره گلعلی بابایی است.
بابایی سوابقی چون شایستگی تقدیر در سی و چهارمین دوره «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران»، نهمین دوره «جایزه ادبی جلال آل‌احمد» و برگزیده «کتاب سال دفاع مقدس» در کارنامه ادبی او ثبت شده است.
داور دوره‌های هشتم، سیزدهم و پانزدهم «جایزه ادبی جلال آل‌احمد»، داور جایزه شهید «حبیب غنی‌پور»، دبیر اجرایی جایزه «کتاب سال دفاع مقدس» و دبیر علمی دوسالانه جایزه شهید «حسین همدانی» از جمله سوابق اجرایی دبیر علمی شانزدهمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد است. او صاحب یک کتاب توقیفی به نام «بدون مرز» هم هست که درباره جانشین فرماندهی سپاه پاسداران در سوریه است.
جایزه ادبی جلال در سال‌های پیش از این، ۱۵ دبیر علمی به خود دیده است که نگاهی به ۱۵ سال برگزاری این جایزه می‌اندازیم.
رمضانی‌فرانی، اولین دبیر علمی
اولین دوره جایزه جلال که در سال ۱۳۸۷ برگزار شد، محمدعلی رمضانی‌فرانی دبیر علمی معرفی شد. رمضانی‌فرانی در کارنامه خود سوابقی چون عضویت هیأت علمی دانشگاه امام حسین (ع)، عضویت هیأت تحریریه نشریه تخصصی علوم انسانی دانشگاه امام حسین (ع) و سردبیری مجله امید انقلاب را داشت. البته وی از دانشگاه امام حسین (ع) به وزارت ارشاد مأمور شده بود. محمدعلی رمضانی فرانی پنجم آبان ماه سال ۱۳۸۷ بعد از چهار ماه بلاتکلیفی در اداره کل امور کتاب و کتابخوانی که با استعفای مجید حمیدزاده رخ داد، حکم خود را به عنوان مدیر این اداره از محمدحسین صفارهرندی وزیر وقت ارشاد گرفت.
رمضانی‌فرانی در کم‌تر از یک سال به عنوان دبیر علمی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، دبیر علمی جایزه کتاب فصل و دبیر جوایز ادبی متعددی مانند جلال آل احمد و پروین اعتصامی در وزارت ارشاد معرفی شد و پس از پایان مهلت مأموریت وی به دانشگاه امام حسین(ع) برگشت.
بعد از پایان مهلت مأموریت و استعفای رمضانی‌فرانی دبیری علمی دومین دوره جایزه ادبی «جلال آل احمد» به علی اوجَبی که در آن زمان معاون فرهنگی مؤسسه خانه کتاب و ادبیات بود، رسید و سرپرست دبیرخانه جایزه کتاب سال و جایزه کتاب فصل را هم برعهده گرفت.
حمیدزاده، دبیر ۴ دوره متوالی
از دوره سوم که سال ۱۳۸۹ بود تا دوره ششم مجید حمیدزاده که سابقه مدیریت اداره کتاب وزارت ارشاد را هم در کارنامه خود داشت، دبیر جایزه جلال شد. چهار سال بعد یعنی در ۱۷ آذر سال ۹۲ علی جنتی وزیر ارشاد وقت، طی حکمی نجفقلی حبیبی را به عنوان دبیر جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران معرفی کرد. تغییر دبیر علمی جایزه کتاب سال در حالی صورت گرفت که دوره سی و یکم این جایزه در میانه کار داوری‌های خودش بود.
علی شجاعی صائین، مدیرعامل وقت خانه کتاب (موسسه مجری جوایز دولتی حوزه کتاب که در سال‌های آخر دولت دوازدهم باهم در موسسه خانه کتاب و ادبیات ادغام شد) هرگونه مسؤولیت مجید حمیدزاده را در دیگر جوایز این حوزه از جمله جایزه کتاب فصل، جایزه جلال آل‌احمد و جایزه پروین اعتصامی رد کرد و گفت که مسؤولیت این جوایز نیز بر عهده دبیر جدید جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران است.
مجید حمیدزاده که ۱۲ آبان ۸۹ با حکم بهمن دری اخوی، معاون وقت امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، به عنوان دبیر جایزه کتاب سال و سایر جوایز حوزه کتاب منصوب شده بود، از همه سمت‌های خود کنار گذاشته شد.
بنیاد شعر و ادبیات داستانی، مسؤول برگزاری جایزه جلال شد
بعد از حمیدزاده، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان مسؤولیت برگزاری این جایزه ادبی را بر عهده گرفت. از سال ۱۳۹۳ و در پی تصمیم کارگروه ویژه جشنواره‌های معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزاری جایزه ادبی جلال آل احمد، جشنواره بین‌‌المللی شعر فجر و جایزه ادبی پروین اعتصامی به بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان واگذار شد.
دوره هفتم و هشتم این جایزه با دبیری حجت الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد، قرآن‌پژوه به کار خود ادامه داد که اثری در فضای ادبیات نداشت. مهدوی‌راد آثاری چون «سیر نگارش‌هاى علوم قرآنى»، «مشعل جاوید»، « آفاق تفسیر» را در کارنامه خود داشت.
در دوره نهم نیز منیژه آرمین رمان‌نویس کشورمان دبیرعلمی شد؛ آرمین آثاری چون «شب و قلندر»، «روزی که عمه خورشید مُرد» و … را در کارنامه خود داشت.
محمدرضا بایرامی، نویسنده و دبیر علمی جایزه جلال
دبیرانی که خودشان برگزیده جلال بودند
پس از اعلام برگزیده دوره هفتم (سال ۱۳۹۳) بسیاری از منتقدان معتقد بودند حضور بعضی از داوران که گرایش‌های آن‌ها نزدیک به جریان روشنفکری است، موجب شد تا جایزه جلال به‌جای بها دادن به نیروهای انقلابی، به مجموعه‌ای از انواع گرایش‌ها و سلایق جایزه دهد.
اعلام این تغییر رویه جایزه جلال از سوی صاحب‌نظران تنها به این دوره خلاصه نشد و حتی شاید بتوان گفت که در دوره‌های بعدی تشدید شد. دوره دهم نیز شهریار عباسی که خود به خاطر اثر رمان «دختر لوتی» برگزیده بخش رمان دوره هشتم بود، دبیر شد و در دوره یازدهم، محمدرضا بایرامی که خود برای کتاب «لم یزرع» برگزیده دوره نهم بود، به دبیری انتخاب شد.
محمدرضا شرفی خبوشان
دوره دوازدهم هم دبیری علمی به محمدرضا شرفی‌خبوشان، نویسنده کتاب «بی‌کتابی» که در دوره دهم اثر برگزیده شده بود، رسید. در دوره‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بنا به قانونی نانوشته دبیران از برگزیدگان دوره‌های قبلی انتخاب می‌شد. البته این شرط که برگزیده هر بخش باید در هیأت داوران آن بخش باشد، سنتی است در جایزه ادبی جلال آل احمد.
دوره بعد (دوره سیزدهم که در سال ۱۳۹۹ برگزار شد) نیز ابراهیم حسن‌بیگی نویسنده پرکار حوزه ادبیات انقلاب که آثاری چون «صوفی و چراغ جادو» و «ناقوس‌ها به صدا در می‌آیند» را در کارنامه داشت، دبیر شد، اما انتخاب مریم بصیری برای دبیری عالی‌ترین و گران‌ترین جایزه ادبی جمهوری اسلامی، انتقادها را برانگیخت.
مریم بصیری
دوره پانزدهم که سال گذشته برگزار شد، دبیری علمی به وجیهه سامانی رسید که پیش از آن دبیری جایزه «قلم زرین» و «جشنواره جوان سوره» و داوری جشنواره‌ها و جوایز مختلف ادبی همچون «جشنواره اشراق»، «جایزه ادبی یوسف»، «کتاب سال دفاع مقدس»، «جایزه قلم زرین»، «جایزه شهید اندرزگو»، «جشنواره تلویزیونی شبکه مستند»، «جشنواره سبک زندگی» و «جایزه ادبی خودنویس» را در پرونده اجرایی خود داشت.
وجیهه سامانی
جدول دبیران ادوار مختلف جایزه جلال
| دوره | دبیر علمی |
|
اول |
محمدعلی رمضانی‌فرانی |
| دوم | علی اوجبی |
| سوم | مجید حمیدزاده |
| چهارم | مجید حمیدزاده |
| پنجم | مجید حمیدزاده |
| ششم | مجید حمیدزاده |
| هفتم | محمدعلی مهدوی‌راد |
| هشتم | محمدعلی مهدوی‌راد |
| نهم | منیژه آرمین |
| دهم | شهریار عباسی |
| یازدهم | محمدرضا بایرامی |
| دوازدهم | محمدرضا شرفی‌خبوشان |
| سیزدهم | ابراهیم حسن‌بیگی |
| چهاردهم | مریم بصیری |
| پانزدهم | وجیهه سامانی |
| شانزدهم | گلعلی بابایی |
پایان پیام/
ثبت دیدگاه