فرصت‌های ایران در قاره سیاه از زبان پزشکی که 17 سال آفریقایی‌ها را درمان کرد
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تجربه حضور ۱۷ ساله در قاره آفریقا از تهدیدها و فرصت‌های حوزه بهداشت و درمان این قاره برای کشورمان می‌گوید.
خبرگزاری فارس – گروه سلامت: بسیاری از کشورهای آفریقایی کنیا، بروندی، سومالی، زیمبابوه، اوگاندا، زامبیا، نیجر، نیجریه، ساحل عاج، سیرالئون، سودان، و بسیاری دیگر از کشورهای آفریقایی بسیار مشتاق حضور طبیبان ایرانی برای درمان بیماران و آموزش پزشکان آفریقایی هستند. با توجه به سفر رئیس جمهور به قاره آفریقا، به سراغ پزشک بدون مرز ایرانی در قاره آفریقا رفتیم، متخصص پوستی که پس‌از حضورش در دفاع مقدس همچنان با همان روحیه جهادی در حال مبارزه با فقر سلامت برای ارتقای وضع بهداشتی درمانی مردم مستضعف ایران و آفریقا است. دکتر ناصر عمادی، متخصص پوست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با تجربه حضور ۱۷ ساله در قاره آفریقا از تهدیدها و فرصت‌های حوزه بهداشت و درمان این قاره برای کشورمان می‌گوید، در ادامه مشروح این پرسش و پاسخ را می‌خوانید:
تاریخچه‌ای از روابط بهداشتی و درمانی ایران با کشورهای آفریقایی بفرمایید و اینکه چطور شکل گرفت و نقش نهادهای مختلف مثل وزارت بهداشت و هلال احمر در این رابطه چه بود؟
روابط بهداشتی ایران و آفریقا از فعالیت های بهداشتی، درمانی و آموزشی هلال احمر بعد پیروزی انقلاب اسلامی، از سال ۱۳۶۱ و بطور ویژه در زمان دوران ریاست مرحوم دکتر وحید دستجردی در هلال احمر آغاز شد. در این دوران کشورهای متعدد آفریقایی با تنظیم تفاهم نامه بهداشتی درمانی از تجربیات و دانش پزشکی ایران در ماموریت های موفق و موثر هلال احمر ایران بهره مند شدند.
دو هدف حضور پزشکان ایرانی در آفریقا
اهداف کشور ما از برقراری این روابط و ارائه خدمات به این کشورها چه بوده و بیشتر چه کشورهای آفریقایی متقاضی دریافت خدمات و برقراری روابط با ما در این حوزه بودند و هستند؟
از آنجائی‌که بیماریهای عفونی فقط برای یک منطقه یا کشور نیست و به راحتی می‌تواند به تمام کشورهای دنیا سرایت و انتقال یابد و از سوی دیگر کاهش آلام بشری یکی از اهداف والای دینی و انسانی ایرانیان و به خصوص پزشکان و طبیبان بشردوست ایرانی است لذا مهم‌ترین علت فعالیت پزشکی از سوی ایران در آفریقا بر مدار دو علت ذکر شده بالا یعنی در درجه اول جلوگیری از انتشار بیماری و دوم کاهش آلام بشری است. اما کسب سایر منافع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی به تبع فعالیت‌های خالصانه و صادقانه پزشکی دور از انتظار نیست. به عبارتی وقتی دین مسیحیت با علاج و شفا بیماران در دنیا جایگاه اول جمعیتی را کسب کرده بنابراین دین مهربانی و محبت یعنی اسلام و شیعه نیز می‌تواند.
هیچ روابط دو جانبه‌ای مهمتر از موضوع درمان و آموزش علوم پزشکی نیست
تاثیرات فرهنگی حضور پزشکان و کادر درمان ایرانی در این کشورها چقدر است و چه پیامدهایی در گستره تمدنی انقلاب اسلامی دارد؟
بسیاری از کشورهای آفریقایی کنیا، بروندی، سومالی، زیمبابوه، اوگاندا، زامبیا، نیجر، نیجریه، ساحل عاج، سیرالئون، سودان، و بسیاری دیگر از کشورهای آفریقایی بسیار مشتاق حضور طبیبان ایرانی برای درمان بیماران و آموزش پزشکان آفریقایی هستند. نظر به تجربه ۱۷ ساله از حضورم در کشورهای آفریقایی کنیا، غنا، بروندی، زیمبابوه، سودان، سومالی، اتیوپی، گینه، نیجر، اوگاندا، تانزانیا و… که در این کشورها علاوه بر درمان بیماران در مراکز دانشگاهی این کشور در موضوع آموزش پزشکان نیز فعال بوده‌ام.
باید عرض کنم هیچ روابط دو جانبه‌ای در کشورهای آفریقایی مهمتر از موضوع پزشکی و دانش بهداشت، درمان و آموزش علوم پزشکی نیست. چرا که همانطور که حضور هلال احمر ایران در دو دهه اخیر در آفریقا ثابت کرد وقتی حضور ایران به منظور کاهش آلام بشری و نجات انسان‌های بیمار و ضعیف از چنگال مرگ و بیماری باشد قطعاً جایگاه ما مقدس و ماندگار خواهد بود و همیشه مورد احترام و تکریم. اما هفت سال خدمت پزشکی من در کنیا که همیشه رایگان بوده و حتی بلیط سفر به کنیا و اسکان در این کشور توسط خودم پرداخت شد.
آفریقا دست دوستی و برادری ایران را می‌فشارد
در سفر اخیر رئیس جمهور تصور می‌کردم با ۱۷ سال تجربه آفریقا و تقدیرنامه‌های متعدد از رؤسای جمهور و وزرای کشورهای آفریقایی، یکی از افراد تیم همراه باشم که متأسفانه حادث نشد
منظورم خدمت صادقانه و خالصانه در هر تخصص و رشته‌ای در آفریقا برخلاف کشورهای غربی بسیار مورد توجه است و موجب اعتلا و عزت نام ایران خواهد بود. شخصاً هم به آمریکا و هم به کشورهای غربی ( آلمان، فرانسه، انگلیس، سوئیس، اتریش، کرواسی و… ) سفر کردم و در این کشورها فعالیت علمی و پژوهشی داشتم. گرچه منکر علم و توسعه در کشورهای غربی و آمریکا نیستم اما اگر نتایج مثبت و ارزنده و شایسته در مقابل تلاش و زحمات خود می‌خواهیم آفریقا آینده جهان، قدردان و جایگاه نبوغ و شکوفایی دستاورد‌های ارزنده ایرانیان است.
تجربه ۱۷ ساله من مکرر برایم احراز کرد آفریقا دست دوستی و برادری ایران را می‌فشارد و آن را حتی در روزهای سخت در قلب خود جای می‌دهد.
گرچه دنیا سیاسی شده اما صداقت و درستی هنوز در قلب‌های سفید و مهربان این انسان‌های سیاهپوست حرف اول را می‌زند.
مسوولان ایرانی قول‌ها را فراموش می‌کنند
در سال‌های اخیر به ویژه در دولت قبل که سطح روابط منطقه‌ای دولت کمرنگ شده بود، وضعیت این روابط چه تغییراتی داشته و الان در چه وضعی قرار دارد؟
صادقانه عرض کنم، نه در دولت قبل تغییرات مهمی دیدم و نه در دولت جدید؛ زیرا نشانه‌های توسعه روابط با آفریقا می‌بایست بر اهداف، برنامه، امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مشخص و معینی استوار باشد. که حداقل این مستندات و شواهد را شاهد نبودم؛ به عنوان مثال اکثر مسئولان آفریقا از وزیر بهداشت کنیا، معاون رئیس جمهور زیمبابوه، وزیر عالی بروندی و … به من اظهار می‌کردند مسؤولان کشور شما حرف‌ها و قول‌های زیادی می‌دهند اما وقتی می‌روند دیگر همه قول‌ها را فراموش می‌کنند. در سفر اخیر رئیس جمهور تصور می‌کردم با ۱۷ سال تجربه آفریقا و تقدیرنامه‌های متعدد از رؤسای جمهور و وزرای کشورهای آفریقایی، یکی از افراد تیم همراه باشم که متأسفانه حادث نشد.
مدال جهانی فلورانس نایتینگل که در سال ۲۰۲۱ توسط صلیب سرخ جهانی به دلیل فعالیت پزشکی بشردوستانه در آفریقا به اینجانب اهدا شد نشان از تجربه‌ام در آفریقا بود که برای ژنو و داوران بین‌المللی صلیب سرخ از جایگاه پزشک ایرانی در آفریقا احراز شد ، اما مسئولان ما در سفر به آفریقا ما را ندیدند در حالیکه خارج از مرز‌ها ما را دیدند. یا انجمن صلح و سلامت پزشکان بدون مرز ایرانی که سوابق درخشانی در آفریقا با مدیریت دکتر چینی گرزاده و بیش از ۱۰۰ پزشک در این گروه دارد مورد توجه وزارت خارجه و مسئولان به عنوان یک بازوی فعال اعتلای نام ایران و اهداف بزرگ کشور نیست.
بزرگترین فرصت صادرات دارو و تجهیزات پزشکی
زیرساخت‌های آموزش پزشکی و تربیت پزشکان و سایر کادر درمان در این کشورها چگونه است و با توجه به تجربه خوب ایران در این زمینه چه فرصت‌هایی برای کشور وجود دارد؟
زیرساخت‌های پزشکی در کشورهای آفریقایی بویژه کشورهای جنوب صحرا نسبتا ضعیف و در بسیاری نیز بسیار ضعیف است. بنده مکرر در جلسات وزارت خارجه و نهادهای مرتبط با فعالیت‌های برون مرزی عرض کردم، از دروازه و پنجره علوم پزشکی با اهداف بهداشتی، درمانی و آموزشی میتوانیم بزرگترین فرصت های اقتصادی از صادرات دارو و تجهیزات پزشکی و حتی دامپزشکی و کشاورزی بدست آوریم و حتی میتوانیم دانشجویان بسیار از آفریقا برای دوران آموزشی که ارزآوری فراوانی برای کشور دارد وارد کشور کنیم.
مسؤولان آفریقا از وزیر بهداشت کنیا، معاون رئیس جمهور زیمبابوه، وزیر عالی بروندی و … به من اظهار می‌کردند مسؤولان کشور شما حرف‌ها و قول‌های زیادی می‌دهند اما وقتی می‌روند دیگر همه قول‌ها را فراموش می‌کنند
برای مثال اگر بنده به عنوان طبیب عالم و باسواد ایرانی ضمن درمان رایگان، و آموزش پزشکان آفریقایی، داروهای موثر و درمانگر ایرانی را برای بیماران آفریقایی بکارگیری کنم و نتایج درمان موفق و مثبت باشد قطعا چند هدف مهم بدست می‌آید:
اولا دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی از حضور موفق پزشک ایرانی در درمان بیماران و آموزش، مشتاق حضور در ایران برای تحصیلات تکمیلی می‌شوند.
دوما مردم و مسئولان آفریقایی مشتاق واردات دارو و تجهیزات ایرانی می‌شوند زیرا اثرات درمانی آن را تجربه کرده‌اند.
سوما طبیب ایرانی و هر ایرانی دیگر جایگاه ویژه در سطوح عالی دولت و مردم پیدا می‌کنند.
بعبارتی کشورمان از حضور موفق پزشک و داروی ایرانی صاحب چندین جایگاه موفق می‌شود.
با توجه به بار بیماریهای مختلف در این کشورها، چه تخصص‌ها و خدمات پزشکی مورد نیاز این کشورهاست؟
با توجه به شیوع بیماریهای عفونی، ایدز، قلب و عروق و حوادث، تخصص داخلی عفونی، چشم، پوست، قلب، اطفال، جراحی، ارتوپدی و خون و انکولوژی بسیار است.
در کشور خودمان شاهد این هستیم که به تخصص پوست به چشم یک رشته به اصطلاح لوکس نگاه می‌شود درحالیکه همانطور که در مستند شما هم شاهد هستیم گویا اینطور نیست، در این خصوص توضیح می‌فرمائید؟
متاسفانه در کشورمان موضوع زیبایی منجر به یک انحراف بزرگ در علوم پزشکی و طبابت طبیبان شده که کسب منفعت بالا از تزریق ژل، بوتاکس، نخ و لیزر موجب شد تا پزشکان، امراض و بیماریهای مردم را فراموش کنند و فقط در پی مشتریان ژل و بوتاکس باشند. وسوسه و خیانتی که شرکت های خارجی و داخلی ژل، بوتاکس و لیزر به جان بعضی طبیبان و پزشکان ایرانی کرده‌اند در هیچ جای دنیا حتی آفریقا مسبوق به سابقه نیست.
شرکت‌های خارجی با ورود دستگاه‌های لیزر و مواد زیبایی و فروش اقساطی آن به پزشکان و پیراپزشکان آنها را مجبور به اخذ پول ناصواب و غیر علمی از مراجعان و بیماران برای موضوع زیبایی و زیبارویی می‌کنند تا اقساط بدهی لیزر را پرداخت کنند و حال آنکه عوارض متعددی نیز بر بیمار حاصل می‌شود.
شرکت ها زیبایی خارجی و داخلی از خون، جان و مال مردم پول های هنگفت را بواسطه بعضی پزشکان، پیراپزشکان و آرایشگران از عدم آگاهی بیماران و مراجعان به جیب خود واریز می‌کنند بدون آنکه بدانیم چه بلا و فلاکتی بنام زیبایی در حال نابودی مرام طبیبانه و مهر و محبت خانواده‌ها است
شرکت‌ها زیبایی خارجی و داخلی از خون، جان و مال مردم پول‌های هنگفت را بواسطه بعضی پزشکان، پیراپزشکان و آرایشگران از عدم آگاهی بیماران و مراجعان به جیب خود واریز می‌کنند بدون آنکه بدانیم چه بلا و فلاکتی بنام زیبایی در حال نابودی مرام طبیبانه و مهر و محبت خانواده‌ها است. پدر خانواده هنوز حقوق را نگرفته به درخواست دختر خانواده آنرا هزینه تزریق ژل لب روسی می‌نماید تا دخترش ناراحت و نگران نباشد؛ این در حالی است که هیچکدام از این اقدامات زیبایی را از لب روسی یا بینی سربالا و زیبا را در آفریقا ندیدم حال آنکه دماغ آفریقایی شاید بزرگترین دماغ‌ها باشد.
حوزه درمان پزشکی؛ دروازه ورود به آفریقا
مشکلات و نیازهای زیرساختی بهداشتی و درمانی این کشورها در چه وضعیتی قرار دارد و چه فرصت‌هایی برای ایران در این حوزه وجود دارد؟
کشورهای آفریقایی در موضوع آموزش پزشکان و پرستاران و رشته های پیراپزشکی بسیار نیازمند حضور طبیبان مدرس ایرانی هستند و اعتقاد عمیق دارم نقش مدرس و معلم یا استاد بخصوص در کشورهای نیازمند آفریقایی با آن قلب مهربان و قدرشناس برخلاف کشورهای غربی و آسیایی یک فرصت کم نظیر و بی بدیل است و یقین دارم حتی یک دوره کوتاه آموزشی نامی بزرگ و ماندگار برای ایران به ارمغان می‌آورد.
اما متاسفانه نام محروم آفریقا، زندگی سخت و شیوع بیماری در این آفریقا و نیز عدم حمایت دولت از اشخاص حقیقی و حقوقی علاقمند به حضور در آفریقا موجب کمرنگی حضورمان در این قاره شده است.
به همین خاطر تصور می‌کنم اگر دولت از فعالیت های اشخاص، انجمن ها و NGO های پزشکی در سفر به آفریقا حمایت کند قطعا گسترش روابط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، کشاورزی و … نیز حاصل می‌شود. در واقع دروازه ورود به آفریقا اگر از حوزه درمان پزشکی باشد قطعا پنجره های متعدد غیر پزشکی از اقتصاد، کشاورزی، معادن، ورزشی، فرهنگی …به روی ما باز می‌شود.
التیام زخم های مردم نیازمند
در پایان اگر نکات دیگری هم مدنظرتان هست بفرمائید؟
از سال ۱۳۸۶ که قدم هایم از دروازه شرق آفریقا یعنی کشور کنیا برای التیام زخم های مردم نیازمند به این قاره سیاه باز شد. تاکنون هر سال حداقل یکبار به مدت دو ماه با هزینه خودم به آفریقا می‌روم. در ۱۷ سال گذشته، فراز و نشیب بسیاری در زندگی خود در آفریقا داشتم از روزهای شیرین تا تلخ، سخت تا آسان چه روزها و ماه‌هایی که از کشور خانه و خانواده دور بودم و دلتنگ خانواده و کوچه و خیابان تهران و قائمشهر و از چه روزهایی که به بیماریهای عفونی آفریقا مالاریا، حصبه و کرونا در همان غربت آفریقا در غنا و کنیا بر تخت بیماری سخت زمین گیر بودم و نگاهم فقط به خدای سبحان که مراقبم باشد تا ساعات ترس و هراسی که توسط سارقان آفریقایی مورد آسیب و تهدید قرار گرفتم.
اما یک اعتقاد عمیق در ژرفای وجودم به قلب لرزانم از فرمایش مولا علی (ع) ایمان می‌داد که سعادت از پس روزهای سخت روزگار است نه روزهای آسان.
می‌دانستم استمرار مجاهدت دوستان و همرزمان شهیدم در ۸ سال دفاع مقدس امروز بعد چهار دهه در صحرا، کوه‌ها و جنگل های آفریقا بنام صلح، دوستی، سلامتی و محبت ایرانی متجلی گردد تا در مقابل سرمایه ای که از تزریق ژل و بوتاکس و کاشت مو که می‌توانم فقط برای خودم بدست آورم، سرمایه‌ای بزرگ برای کشور و ملتم ایران با اعتبار و اعتلای نام ایرانی در دل آفریقا و آفریقایی‌ها بدست آورم.
پایان پیام/
ثبت دیدگاه