ایسنا/خراسان رضوی یک جامعه‌شناس در خصوص علت عدم موفقیت برگزاری مناظره‌های ریاست جمهوری در جلب نظر شهروندان تصریح کرد: کم‌اقبالی شهروندان به مناظره‌ها و عدم موفقیت آنها در جلب رضایت مردم و کاندیداها را باید در دو عامل ساختار و محتوای مناظرات ریاست جمهوری جست‌وجو کرد.
دکتر حامد بخشی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص کارکرد مناظره و انتظار از آن اظهار کرد: به لحاظ رسمی کارکرد و هدف از برگزاری یک مناظره این است که طرفین در یک گفت‌وگوی جدلی به مخاطب در انتخاب خود کمک کنند چون ممکن است که مخاطب در یک موضوع صاحب‌نظر نباشد و اگر هر کدام از طرفین مناظره نیز بخواهد به تنهایی در خصوص یک مساله سخن بگوید، چنین شرایطی به مخاطب برای انتخاب طرف مناسب‌تر کمک نخواهد کرد؛ به همین جهت در یک مناظره می‌توان تشخیص داد که چه کسی در یک موضوع می‌تواند با استدلال مناسب‌تر پیروز باشد.
وی ادامه داد: از اوایل انقلاب نیز در خصوص برخی مسائل که مردم امکان انتخاب و تشخیص نداشتند، مباحث تخصصی صورت می‌گرفت و مناظره و جدل برگزار می‌شد. در یک چنین قالبی اگر کسی از طرفین مناظره بتواند طرف مقابل را متقاعد به درستی سخن خویش کند، آن زمان می‌توان به وی اتکا کرد.
بخشی تاکید کرد: لذا کارکرد مناظره همین گفت‌وگو و تبادل نظر است نه اینکه هر کس سخن خود را بیان کند. بر اساس همین تعریف، جلسات مناظره ریاست جمهوری صداوسیما که برخی نیز به درستی بیان کرده‌اند، بیشتر شبیه یک «مسابقه هفتگی» است. اینکه سوالات از یک جام خارج می‌شود، بیان‌گر همین موضوع است چون پاسخ به سوال نیازمند برگزاری مناظره نیست. تنها بخشی که از این برنامه کمی به مناظره شباهت پیدا می‌کند، 4 دقیقه پایانی سخنان نامزدهاست که مربوط به جمع‌بندی مواضع است و افراد از این فرصت استفاده و یا بعضا سوءاستفاده می‌کنند تا نظرات خود را بیان کنند.
ترویج فرمال موضوع اخلاق در مناظرات غیرضروری است
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به اینکه ترویج فرمال موضوع اخلاق در مناظرات امری غیرلازم است، گفت: در یک مناظره طرفین می‌توانند از خود رفع تهمت کنند. برگزاری مناظره برای تهمت‌زننده اثر معکوس دارد چون در همان مناظره طرف مقابل می‌تواند به صورت زنده پاسخ ادعاهای مطرح شده علیه خویش را بدهد. به عنوان نمونه اگر نامزدی طرف دیگر را به کم‌سوادی متهم می‌کند، در همان فضا کاندیدای متهم شده می‌تواند در مورد مدارک تحصیلی خود صحبت کند. به همین جهت در یک مناظره افراد تلاش می‌کنند به چنین شیوه‌هایی که غیراخلاقی خوانده می‌شود، روی نیاورند. از همین رو اینکه گفته می‌شود در مناظرات افراد به یکدیگر تهمت نزنند، براساس قاعده مربوط به مناظرات سخن صحیحی نیست.
وی اضافه کرد: در مجموع آنچه که معمولا از برگزاری یک مناظره مورد انتظار است، راستی‌آزمایی ادعاهاست که البته چنین روش مناظراتی بیشتر در کشورهایی که به لحاظ سیاسی توسعه یافته‌اند مورد استفاده است. این راستی‌آزمایی می‌تواند توسط طرفین مناظره صورت گیرد یا در گفت‌وگوهای عمومی مربوط به انتخابات، بیانیه‌ها و سخنرانی‌ها به آن پرداخته می‌شود. همچنین در این کشورها شرایط راستی‌آزمایی ادعاهای نامزدها توسط نهادهای واسط مانند رسانه‌های مستقل نیز وجود دارد.
بخشی خاطرنشان کرد: متاسفانه در کشور ما فضای رسانه‌ای خیلی آماده نیست و این موضوع کمتر به چشم می‌خورد و رسانه‌ها کمتر سراغ راستی‌آزمایی ادعاهای نامزدها می‌روند. مثلا اگر نامزدی در مورد سابقه مدیریتی اش ادعایی را مطرح می‌کند مستندات این ادعا باید توسط خبرنگاران و رسانه‌های مستقل مورد ارزیابی قرار بگیرد.
عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی بیان کرد: در واقع هر چقدر بتوان به فضای ارتباطی هابرماسی نزدیک شد، همین ساختار ارتباطی موجب می‌شود ادبیات بی‌اخلاقی در نهایت منجر به صدمه به فرد شده و چنین رفتارهایی از جامعه رخت خواهد بست. در یک چنین شرایطی شاهد شکل‌گیری یک فضای شفاف برای برگزاری مناظرات و گفت‌وگوها خواهیم بود.
وی در خصوص علل بازخورد و بازتاب نامناسب این مناظرات در جامعه عنوان کرد: به نظر می‌رسد این مساله ناشی از دو عامل است که یکی مربوط به ساختار بوده و دیگری به خود نامزدها باز می‌گردد. در خصوص عامل نخست که پیشتر سخن گفته شد اما در مورد علت دوم باید گفت ممکن است یکی از دلایل آن این باشد که نامزدها حرفهایی را که نشان دهد انها در قامت شایستگی ریاست جمهوری هستند بیان نکرده اند .
ساختار معیوب مناظرات دست و پای نامزدها را بسته است
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی افزود: ساختار مناظرات نیز عامل دیگری است که بر کاهش استقبال از چنین برنامه‌هایی تاثیر گذارده است. در واقع ساختار این برنامه‌ها دست و بال بسیاری از افراد را بسته و نمی‌توانند به مسائل جدی و اساسی مورد اختلاف بپردازند. به عنوان نمونه در مناظرات سخنی در مورد تحریم‌ها یا FATF گفته نمی‌شود؛ در حالی که این‌ها جزو مسائل کلیدی کشور است. پرداخت جسته و گریخته به این موضوعات نیز عمدتا خارج از مباحث مطرح شده توسط نامزدها صورت می‌گیرد.
بخشی با بیان اینکه یکی از مسائلی که همیشه مورد انتقاد بوده، موضوع رد صلاحیت‌هاست اما موضوع دیگری که به انتخابات ریاست جمهوری آسیب زده، تعدد نامزدها است، گفت: نمی‌توان در یک انتخابات 15 نامزد داشت. در واقع ساختار حقوقی کشور در این زمینه ایراد دارد. زمانی که ما از به رسمیت شناختن احزاب برای معرفی نامزدهای ریاست جمهوری عبور می‌کنیم، شرایط به گونه‌ای می‌شود که هر کس تمایل داشته باشد، وارد گردونه ثبت نام‌ها در انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد.
این پژوهشگر علوم اجتماعی بیان کرد: با این حال باید از همه این افراد پرسید که اگر وارد انتخابات شوند و بنا بر فرضی به موفقیت برسند، پشتوانه تشکیلاتی آنان چیست؟ در حقیقت در یک نظام سیاسی کسانی باید به عنوان یک نامزد وارد عرصه انتخابات بشوند که از پشتوانه تشکیلاتی برخوردار باشند. باید توجه داشت کشور را نه یک فرد که یک تشکیلات می‌تواند اداره کند.
وی ادامه داد: در انتخابات پیش رو در مورد برخی نامزدها موضوع برخورداری از پشتوانه تشکیلاتی صادق است اما برخی از چنین ظرفیتی برخوردار نیستند. در واقع براساس یک نظام حزبی لازم است کاندیداتوری در انتخابات با نامزدهای معدود برگزار شود چون تعداد احزاب معدود است و هر کدام یک برنامه حزبی و تفکر را نمایندگی می‌کند. قرار نیست هر نامزدی 7000 صفحه برنامه منتشر کند. به عنوان مثال امروز می‌دانیم که اگر نامزدی از یک حزب اصولگرا یا اصلاح‌طلب وارد انتخابات شود، برنامه حزبی وی برای اداره کشور چیست.
انتهای پیام
ثبت دیدگاه