معرفی کتاب راه رشد به قلم آیت‌الله حائری شیرازی
تربیت، نه فقط مهم‌ترین، بلکه بنیادین‌ترین جنبه زندگی بشر است. تربیت، عصاره و غایت هستی دنیوی و هدف آفرینش ماست.
این مهم، در معنای عام خود، وظیفه‌ای همگانی است. انسان در طول زندگی خود، همواره در نقش مربی و متربی ظاهر می‌شود. این بدان معناست که انسان نه تنها در تعامل با فرزندش، بلکه در ارتباط با اطرافیان، دوستان، جامعه و حتی در مواجهه با خود، پیوسته در حال تربیت کردن است.
هر کنش و واکنشی از انسان در برابر محیط و انسان‌های پیرامونش، نوعی اثر تربیتی برای خود و دیگران به همراه دارد. از این رو، مقوله تربیت را می‌توان مقوله‌ای همگانی و همیشگی برای بشر دانست.
عالم متفکر مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی، از معدود عالمانی بود که با تفکر عمیق در آیات و روایات، رویکردی تخصصی و اجتهادی در حوزه تربیت داشت و آن را در قریب به نیم قرن فعالیت علمی و تبلیغی خود عرضه کرد.
مجموعە کامل آثار تربیتی مرحوم آیت الله حائری شیرازی شامل 4 عنوان کتاب «راه رشد»، «مربی و تربیت»، «تعلق» و «تفکر» است.
لذا اگر کسی مایل به اطلاع تفصیلی و جامع از آراء و انظار تربیتی معظم له اسـت، لازم است به هر چهار کتاب مراجعه داشته باشد.
مجموعه چهار جلدی «راه رشد»، جامع‌ترین اثر تربیتی منتشر شده از مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی است که پس از سال‌ها تلاش گروهی از پژوهشگران، به جامعه علمی و فرهنگی تقدیم شد.
در ادامه به شکل مختصر با مباحث هر جلد آشنا می‌گردید.
_ کتاب راه رشد (جلد اول):
جلد اول از کتاب راه رشد که همین کتاب حاضر است، لازمه شروع کار تربیتی را این می داند که فرد حقیقت انسانی را به شکل دقیق بشناسد و بداند مفهوم تربیت به چه معنا است و در ادامه اصولی که برای کار تربیتی باید رعایت شود را بیان می‌کند.
_ کتاب راه رشد (جلد دوم):
در این بخش راهکارهای عملی برای تربیت فرزندان ارائه می‌گردد.
_ کتاب راه رشد (جلد سوم):
در این کتاب مساله تنبیه و تشویق و نحوه به کار بردن این امور در کار تربیتی تبیین می‌شود. چگونگی امر و نهی کودکان توضیح داده می‌شود. در ادامه افراد، اعمال و محیط‌هایی که در تربیت فرزند موثر هستند واکاوی می‌شوند.
_ کتاب راه رشد (جلد چهارم):
در بخش پایانی، مباحث رشد نحوه انتقال و تثبیت آموزه‌های دینی و صفات اخلاقی ارزنده در کودکان و اجرای احکام شرعی همچون نماز و روزه به کودکان بحث می‌گردد.
در انتها نیز روش‌های غلط تربیت برشمرده می‌شوند.
لازم به ذکر است این اثر، محصول فیش‌برداری از متن مکتوب چندین هزار از جلسات عمومی و تخصصی مرحوم استاد(ره) بوده است که در قالب یک ساختار موضوعی متناسب، به صورت کتاب حاضر تدوین شده است.
_ فهرست کتاب :
راه رشد حائری شیرازی دارای هفت فصل با عناوین زیر می‌باشد:
فصل 1: اهمیت انسانشناسی جهت ورود به مباحث تربیتی
فصل 2: مباحث روششناختی
فصل 3: مبانی انسانشناختی تربیت (نظریه فطرت و طبیعت)
فصل 4: چیستی و هدف تربیت
فصل 5: رابطه تعلیم و تربیت
فصل 6: اهمیت تربیت و لزوم اهتمام مربی به آن
فصل 7: اصول حاکم بر تربیت فهرست منابع
اگر به دنبال راهی برای تربیت فرزندان خود براساس آموزه‌های اسلامی هستید، مطالعه‌ی این کتاب را به شما توصیه می‌کنیم.
به طور کلی، کتاب “راه رشد” با ارائه یک الگوی جامع و کاربردی برای تربیت دینی کودکان و نوجوانان، می‌تواند به تربیت نسلی صالح، موفق و مؤثر کمک کند.
این کتاب می‌تواند به عنوان یک مرجع ارزشمند برای والدین، مربیان و همه کسانی که در زمینه تربیت کودکان فعالیت می‌کنند، مورد استفاده قرار گیرد.
_ برشی از کتاب :
بنده به پدران و مادران عرض می‌کنم که فرزندان ما فرزندان عادی و معمولی نیستند؛ فرزندان ما از ما بهترند.
فرزندان ما برای آینده روشن‌تری در جهان در اختیار ما گذاشته شده‌اند. از این جهت فرزندان سؤالاتی می‌کنند که قبلاً نمی‌کردند.
فرزندان ما فرزندانی هستند که می‌خواهند سرنوشت عالم را عوض کنند. نسل گذشته، شاه را برانداخت و این نسل می‌خواهد استکبار جهانی را براندازد.
نسل گذشته امام و اسلام را در حد توان در این کشور حاکم کرد و نسل آینده می‌خواهد سراسر جهان را زیر پوشش نور و هدایت مهدویت قرار بدهد.
برشی از کتاب راه رشد، نوشته‌ی آیت‌الله حائری شیرازی، ج۱، ص ۱۴۹.
_ برشی دیگر از متن کتاب:
اگر خواستید کسی را بشناسید که خوب است یا بد است، ببینید دنبال چه می‌گردد و تکیه کلامش چیست.
بعضی‌ها همیشه تکیه کلامشان این است که فلانی این طور گفت و این طور کرد یا مردم با من این طور کردند و آن طور کردند و دستم بی‌نمک است و …؛ یعنی همە فکر و ذکرشان این است که چند درصد مردم را توانسته‌اند به خودشان جلب کنند و چند تا بارک‌الله توانسته‌اند تأمین کنند.
این حالت، حالت مزدوری انسان است؛ یعنی مزد دنیایی می‌خواهد.
این عهد جاهلیت انسان است، عهد نفسانیت انسان است. بعضی‌ها هم فکر و ذکرشان این نیست که مردم دربارە من چه گفتند و با من چه کردند؛ بلکه فکر و ذکرشان این است که خدا دربارە من چه می‌گوید، خدا چه شد، محبت خدا چطور شد، لطف خدا کجا رفت، رحمت خدا چه شد، توجه خدا چه شد، کجا بروم که توجه خدا را جلب کنم، چه کنم که خدا از من راضی شود.
این دوره‌ای است که انسان از جاهلیت خـارج شـده؛ این دورە نور اسـت؛ این دورە منقلب شدن انسان است.
_ استخفاف، آزمونی برای تشخیص طبیعت‌گرایی از فطرت‌گرایی
اگر خواستید ببینید که این فرد طبیعت‌گراست یا فطرت‌گرا، به وسیلە «استخفاف» تستش کنید؛ اگــر در مقابل استخفاف شــورش کــرد و پـرخـاش کــرد، طبیعت سالار نیست و فطرت سالار است؛ آدم خوبی است؛ اما ا گر در مقابل استخفاف تمکین کرد، طبیعت سالار است.
وقتی که به بچه‌هایتان بی‌حرمتی می‌کنید و آن‌ها را تحقیر می‌کنید، اگر با شما قهر می‌کنند و تحویل نمی‌گیرند و فاصله می‌گیرند، این از خوبی‌شان است.
فطرت سالار را هرچه تکریم کنی، بیشتر تمکین می‌کند. قفل تمکینش، تکریم است.
«فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ ۚ إِنَّهُمْ کَانُوا قَوْمًا فَاسِقِینَ»؛ یعنی فسق با استخفاف می‌سازد.
فاسق هم استخفاف می‌کند و هم استخفاف را می‌پذیرد؛ هم زور می‌گوید و هم زور را می‌پذیرد؛ اما فطرت با حرمت و احترام کار می‌کند.
آن بچە تو که وقتی تشرش می‌زنی، می‌گوید: «چشم»، چیزی بـرای تو نخواهد شـد؛ امـا آن که هر چه تکریمش می‌کنی متواضع‌تر و مطیع‌تر می‌شود، روی آینده او می‌توانی حساب کنی.
ثبت دیدگاه