شرح مختصري بر چگونگى شهادت امام رضا(ع)
طبق آنچه از مجموع روايات و تواريخ استفاده مى‌شود:
خلفاء بنى‌العبّاس با سادات بنى‌الزّهراء خصوصا امامان معصوم عليهم‌السلام، رابطه حسنه‌اى نداشتند و چنانچه بهايى به آنها مى‌دادند و اکرامى مى‌کردند، تنها به جهت سياست و حفظ حکومت بوده است.
مامون عبّاسى همچون ديگر بنى‌العبّاس، اگر نسبت به امام رضا عليه‌السلام احترامى قائل مى‌شد، قصدش سرپوش گذاشتن بر جنايات پدرش، هارون‌الرّشيد و نيز جذب افکار عمومى و تثبيت موقعيّت و حکومت خود بود.
مامون در تمام دوران حکومتش به دنبال فرصت و موقعيّت مناسبى بود تا بتواند آن امام معصوم و مظلوم عليه‌السلام را که مانعى بزرگ براى هوسرانى‌ها و خودکامگى‌هايش مى‌دانست از سر راه خود بردارد.
از طرف ديگر اطرافيان دنياپرست مامون، کسانى چون فرزندان سهل بن فضل هر روز نزد مامون نسبت به حضرت رضاعليه‌السلام سعايت و سخن‌چينى و بدگوئى مى‌کردند، لذا مامون تصميم جدّى گرفت تا آن که حضرت را به قتل رسانيده و از سر راه بردارد.
در اين‌که چگونه حضرت، مسموم و شهيد شد بين مورّخين و محدّثين اختلاف‌نظر است، که به دو روايت مشهور در اين رابطه اشاره مى‌شود:
بنا به روايتي، عبداللّه بن بشير گويد:
روزى مامون مرا دستور داد تا ناخن‌هايم را بلند بگذارم و کوتاه نکنم، پس از گذشت مدّتى مرا احضار کرد.
هنگامى که به حضورشان رسيدم، ديدم طبقى از انار آماده بود، مامون به من گفت:
اى عبداللّه! مقدارى انار دانه دانه کن و با دست خود آب آنها را بگير.
و چون چنين کردم، مامون خودش آن آب انار را برداشت و به حضرت خورانيد و همان آب انار سبب وفات و شهادتش گرديد. و اباصلت گويد: چون مامون از منزل امام عليه‌السلام بيرون رفت، حضرت به من فرمود: مرا مسموم کردند.
در روايتي ديگر محمّد بن جهم گويد:
حضرت رضا عليه‌السلام نسبت به انگور علاقه بسيار داشت، مامون اين موضوع را مى‌دانست، مقدارى انگور تهيّه کرد و به وسيله سوزن در آنها زهر تزريق نمود، به طورى‌که هيچ معلوم نبود، و سپس آنها را به حضرت خورانيد و حضرت به شهادت و لقاءاللّه رسيد.
اعيان‌الشّيعة ، ج ۲، ص ۳۰ ۳۱
همچنين اباصلت هروى حکايت کند:
روزى در خدمت حضرت علىّ بن موسى الرّضا عليهما‌السلام بودم، که فرمود:
اى اباصلت ! آنان مرا به وسيله زهر مسموم و شهيد خواهند کرد و کنار قبر هارون‌الرّشيد دفن مى‌شوم، خداوند قبر مرا پناهگاه و زيارتگاه شيعيان و دوستانم قرار مى‌دهد.
پس هرکس مرا در ديار غربت زيارت کند، بر من لازم است که در روز قيامت به ديدار و زيارت او بروم.
قسم به آن که جدّم، محمّد صلى‌الله عليه و آله را به نبوّت برگزيد و بر تمامى مخلوقش برترى و فضيلت داد، هرکسى نزد قبرم نماز بخواند مورد مغفرت و رحمت الهى قرار خواهد گرفت.
قسم به آن که ما را به وسيله امامت گرامى داشت و خلافت و جانشينى پيغمبرش را مخصوص ما گرداند، زيارت‌کنندگان قبر من در پيشگاه خداوند از بهترين موقعيّت برخوردار مى‌باشند.
و سپس افزود:
هر مؤمنى هر نوع سختى و مشکلى را در مسير زيارت و ديار من متحمّل شود، خداوند آتش جهنّم را بر او حرام مى‌گرداند.
عيون اخبارالرضا عليه‌السلام
ج ۲، ص ۲۲۶، ح ۱
ثبت دیدگاه