شرح خطبه ۱۹۲ نهج‌البلاغه و نکاتی پیرامون سفر حج
🔸 علِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ‌اَلسَّلاَمُ قَالَ: سَأَلَهُ رَجُلٌ فِي اَلْمَسْجِدِ اَلْحَرَامِ مَنْ أَعْظَمُ اَلنَّاسِ وِزْراً فَقَالَ مَنْ يَقِفُ بِهَذَيْنِ اَلْمَوْقِفَيْنِ عَرَفَةَ وَ اَلْمُزْدَلِفَةِ وَ سَعَى بَيْنَ هَذَيْنِ اَلْجَبَلَيْنِ ثُمَّ طَافَ بِهَذَا اَلْبَيْتِ وَ صَلَّى خَلْفَ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ عَلَيْهِ‌اَلسَّلاَمُ ثُمَّ قَالَ فِي نَفْسِهِ أَوْ ظَنَّ أَنَّ اَللَّهَ لَمْ يَغْفِرْ لَهُ فَهُوَ مِنْ أَعْظَمِ اَلنَّاسِ وِزْراً.
🔹 يكى از اصحاب ما گويد: مردى در مسجد الحرام از امام صادق عليه‌السّلام پرسيد چه كسى گناهش از همۀ مردم بزرگتر است؟
فرمود: هركه در اين دو موقف عرفه و مزدلفه توقّف كند و بين اين دو كوه صفا و مروه سعى نمايد و اين بيت را طواف كند و پشت مقام ابراهيم عليه‌السّلام نماز گزارد سپس در دل خود گويد و يا گمان كند كه خداوند او را نيامرزيده است، پس او بزرگترين مردم از نظر گناه است.
—————-
🔻 فرازی از دعای ۲۳ صحیفه سجادیه
🔸 اللَّهُمَّ وَ امْنُنْ عَلَیّ بِالْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ، وَ زِیارَةِ قَبْرِ رَسُولِک، صَلَواتُک عَلَیهِ وَ رَحْمَتُک وَ بَرَکاتُک عَلَیهِ وَ عَلَی آلِهِ، وَ آلِ رَسُولِک عَلَیهِمُ السَّلَامُ، أَبَداً مَا أَبْقَیتَنِی فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کلِّ عَامٍ، وَ اجْعَلْ ذَلِک مَقْبُولًا مَشْکوراً، مَذْکوراً لَدَیک، مَذْخُوراً عِنْدَک.
🔹 خداوندا بر من منّت گذار که موفق به حج و عمره و زیارت قبر رسولت و آل او – که درودت بر همه آنان باد – گردم، همیشه تا وقتی که مرا در دنیا زنده می‌داری، در امسال و همه سال، و آن عبادات را پذیرفته و مایه پاداش و منظور نظر و ذخیره‌ام نزد خود قرار ده.
—————-
🔸 حضرت امام صادق (عليه‌السلام) فرمودند:
« وَدَّ مَن فِي الْقُبُورِ لَو أنَّ لَهُ حَجَّةً بِالدُّنيا و ما فِيها. »
🔹 كسی كه در قبر است، آرزو دارد كاش در مقابل دنيا و آنچه در آن است، يك «حج» می‌داشت.
—————-
🔸 علِيٌّ عَنْ أَبِيهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنِ اَلْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ اِبْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: لَمَّا أَفَاضَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ تَلَقَّاهُ أَعْرَابِيٌّ بِالْأَبْطَحِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ إِنِّي خَرَجْتُ أُرِيدُ اَلْحَجَّ فَعَاقَنِي وَ أَنَا رَجُلٌ مَيِّلٌ يَعْنِي كَثِيرَ اَلْمَالِ فَمُرْنِي أَصْنَعُ فِي مَالِي مَا أَبْلُغُ بِهِ مَا يَبْلُغُ بِهِ اَلْحَاجُّ قَالَ فَالْتَفَتَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ إِلَى أَبِي قُبَيْسٍ فَقَالَ لَوْ أَنَّ أَبَا قُبَيْسٍ لَكَ زِنَتَهُ ذَهَبَةٌ حَمْرَاءُ أَنْفَقْتَهُ فِي سَبِيلِ اَللَّهِ مَا بَلَغْتَ مَا بَلَغَ اَلْحَاجُّ.
🔹 معاوية بن عمّار گويد: هنگامى كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله از منا بازمى‌گشت در وادى ابطح عربى بيابان‌نشين آن حضرت را ملاقات نمود و عرض كرد: اى رسول خدا! من براى انجام حجّ از خانۀ خود بيرون آمدم، ولى كسى مانع من شد. من مرد ثروتمندى هستم، به من در مورد ثروتم دستورى دهيد تا به مرتبه‌اى كه حاجيان مى‌رسند من نيز به آن برسم.
گويد: رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله نگاهى به كوه ابو قبيس كرد، آن‌گاه فرمود: اگر هم وزن اين كوه، طلاى خالص داشتى و آن را در راه خدا انفاق مى‌كردى به پاداش حاجيان نمى‌رسيدى.
—————-
🔸 امیرالمومنین امام علی (علیه‌السلام) فرمودند:
« وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي بَيْتِ رَبِّكُمْ لَا تُخَلُّوهُ مَا بَقِيتُمْ، فَإِنَّهُ إِنْ تُرِكَ لَمْ تُنَاظَرُوا. »
🔹 خدا را، خدا را، در باره خانه پروردگارتان. مباد تا هستيد آن را خالى بگذاريد كه اگر زيارت خانه خدا ترك شود، شما را در عذاب مهلت ندهند.
بخشی از نامه ۴۷ نهج‌البلاغه (وصیت‌های مهم امیرالمؤمنین علیه‌السلام)
—————-
🔸 حمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ اَلْحَسَنِ اَلْمِيثَمِيِّ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ‌اَلسَّلاَمُ يَقُولُ: مَنْ مَاتَ وَ هُوَ صَحِيحٌ مُوسِرٌ لَمْ يَحُجَّ فَهُوَ مِمَّنْ قَالَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ اَلْقِيٰامَةِ أَعْمىٰ » (سوره طه، آیه ۱۲۴) قَالَ قُلْتُ سُبْحَانَ اَللَّهِ أَعْمَى قَالَ نَعَمْ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَعْمَاهُ عَنْ طَرِيقِ اَلْحَقِّ.
🔹 ابوبصير گويد: امام صادق عليه‌السّلام كه مى‌فرمايد: هركه درحال تندرستى و ثروت از انجام حجّ سر باز زند و بميرد از كسانى خواهد بود كه خداوند عزّ و جلّ دربارۀ آنان فرموده است: «و ما در روز رستاخيز او را كور محشور مى‌نماييم». (سوره طه، آیه ۱۲۴)
راوى گويد: عرض كردم: سبحان اللّه! كور (محشور مى‌شود؟!)
فرمود: آرى، زيرا خداوند عزّ و جلّ او را از پيمودن راه حقّ، كور كرده است.
—————-
🔸 حضرت امام باقر (عليه‌السلام) فرمودند:
« مَا مِنْ عَبْدٍ يُؤْثِرُ عَلَى اَلْحَجِّ حَاجَةً مِنْ حَوَائِجِ اَلدُّنْيَا إِلاَّ نَظَرَ إِلَى اَلْمُحَلِّقِينَ قَدِ اِنْصَرَفُوا قَبْلَ أَنْ تُقْضَى لَهُ تِلْكَ اَلْحَاجَةُ »
🔹 هيچ بنده‌اى – از بندگان خدا – كار و حاجتى از كار و حوائج دنيا را بر حجّ مقدّم نمى‌دارد، مگر اينكه سرتراشيدگان منى را همى نگرد كه پيش از انجام كار و برآورده شدن حاجت او از حجّ بازگشته‌اند (مراد از حجّ در اينجا حجّ واجب (يعنى حجّةالاسلام) است).
—————-
🔸 و عَنِ الصّادِقِ عليه السلام: اِنَّ فيما أَوْحَى اللّه ُاِلى مُوسى وَ أَنْزَلَ عَلَيهِ فِي التَّوراةِ: اِنّى أَنَا اللّه ُلا اِلهَ اِلاّ أَنَا، خَلَقْتُ الْخَلْقَ وَ خَلَقْتُ الْخَيْرَ وَ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَىْ مَنْ اُحِبُّ، فَطُوبى لِمَنْ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَيْهِ، وَ أَنَا اللّه ُلا اِلهَ اِلاّ أَنَا خَلَقْتُ الْخَلْقَ وَ خَلَقْتُ الشَرَّ وَ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَىْ مَنْ اُريدُهُ، فَوَيْلٌ لِمَنْ أَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَيْهِ.
🔹 امام صادق عليه‌السلام فرمود: از جمله آنچه خداوند به موسى عليه‌السلام وحى فرمود و در تورات بر او نازل كرد، چنين بود: همانا منم خداوند، هيچ معبودى جز من نيست. مردم را آفريدم و خير و نيكى را هم آفريدم و آن را بر دستان كسى جارى ساختم كه دوست مى‌دارم، خوشا به حال آنكه خير را بر دستان او جارى ساختم. منم خداوند، معبودى جز من نيست. مردم را آفريدم و شرّ را آفريدم و آن را بردستانِ هر كه بخواهم جارى مى‌كنم. پس واى بر آنكه بدى را بر دستان او جارى سازم.
—————-
🔸 امیرالمومنین امام علی (علیه‌السلام) فرمودند:
« السَّخَاءُ مَا کَانَ ابتِدَاءً فَأمَّا مَا کَانَ عَن مَسألَةٍ فَحَیاءٌ وَتَذَمُّمٌ. »
🔹 سخاوت آن است که ابتدایی [و بدون درخواست] باشد و امّا آنچه در برابر تقاضا داده می‌شود، از روی حیا و برای دفع مذمت است.
ثبت دیدگاه