شب یلدا

شب یلدا

سؤال: آيا شب يلدا برگرفته از دين زرتشت است؟ نظر اسلام درباره شب یلدا و شب چله چیست؟

جواب: شب یَلدا یا شب چلّه بلندترین شب سال در نیم‌کره شمالی زمین است.

این شب به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) اطلاق می‌شود. ایرانیان و بسیاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن می‌گیرند.

شرق شناسان و مورخان متفق‌القول‌ هستند كه ایرانیان نزدیك به چند هزار سال است كه شب یلدا، آخرین شب پاییز و آذر ماه را كه درازترین و تاریك ترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار می‌مانند، در كنار یكدیگر خود را سرگرم می‌کنند تا اندوه غیبت خورشید و تاریكی و سردی روحیه، آنان را تضعیف نكند.

واژه یلدا، از دوران ساسانیان كه متمایل به بكارگیری خط (الفبای از راست به چپ) سریانی شده بودند به كار رفته است.

یلدا همان میلاد به معنای زایش، زاد روز یا تولد است كه از زبان سامی وارد پارسی شده است.

باید دانست كه هنوز در بسیاری از نقاط ایران مخصوصاً در جنوب و جنوب خاوری، برای نامیدن بلندترین شب سال، به جای شب یلدا از واژه مركب شب چله استفاده می‌شود.

نظر اسلام درمورد شب یلدا:

درباره دیدگاه اسلام در مورد سنت پیشینیان باید عرض کنیم:

اسلام در مقابل سنت‌ها و آیین‌های اقوام و مللی که به اسلام گرویده شده و مسلمان می‌شوند، واکنش‌های مختلفی را دارد:

1. یا آن سنت و آیین مخالف آموزه‌های شریعت اسلام بوده، که اسلام با آن گونه سنت‌ها مقابله کرده و رد می‌کند(مانند زنده به گور کردن دختران اعراب و …)

2. یا آن سنت و آیین موافق و مطابق با آموزه‌های دین اسلام است، که اسلام آنها را قبول کرده و تأیید می‌کند. مانند سنت پاکیزگی و رفع کدورت و صله رحم در عید نوروز ایرانیان

3. یا آن سنت؛ سنخیت و یا عدم سنخیتی با آموزه‌های دین اسلام ندارد و انجام آن، مخالفتی با احکام الهی نمی‌کند و دین اسلام هم آن‌ها را رد نمی‌کند.

مانند خیلی از رسوم و آیین‌های محلی اقالیم مختلف جهان اسلام نظیر؛ «صحبت کردن،مراسم ازدواج، و…

نکته:

در مواردی، اسلام برخی از رسوم را طبق مبنای فوق اصلاح کرده و قسمت‌هائی را رد و قسمت‌هایی را تأیید می‌کند.

حال با توجه به این مقدمه‌ای که ذکر شد متوجه می‌شویم که سنت باستانی شب یلدا تا جائیکه مستلزم احیای آموزه‌هایی چون؛ صله رحم، احترام به بزرگان، همدلی و صمیمیت در خانواده، و…شود خوب و پسندیده می‌باشد.

اگر در اجرای این سنت‌ها دچار افراط‌کاری شویم، نظیر: اسراف در مخارج، چشم هم چشمی و آوردن فشار مالی نامناسب به خانواده و … قطعاً مخالف احکام دین اسلام بوده و مردود است.

پی‌نوشت:

الآثار الباقية عن القرون الخالية، ابوریحان بیرونی، ص363