تواصی چیست و چه مصداقی دارد؟

سید مهدی خضری در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: مقام معظم رهبری در افق بلند بیانیه گام دوم انقلاب، جامعه را به سمت تمدن اسلامی سوق می‌دهند. مقدمه تمدن‌سازی، جامعه‌پردازی و تشکیل جامعه اسلامی است. جامعه اسلامی هم وقتی محقق می‌شود که مختصات یک آرمان‌شهر در جامعه پیاده شود. طبیعتاً این نیاز به یک فرآیند دارد یعنی ما قدم به قدم باید ارزش‌های اسلامی را در جامعه پیاده کنیم.

وی با اشاره به بیانات رهبری در دیدار با خبرگان اظهار کرد: ما باید ارزش‌هایی که سال‌ها از آن صحبت می‌کردیم، در منبرها می‌گفتیم، در کتاب‌ها می‌آمد، در جامعه پیاده‌سازی کنیم؛ حال ماموریتمان امروز چیست؟ ماموریتمان این است که این ارزش‌ها را در جامعه پیاده کرده یعنی اقامه دین کنیم.

امام جمعه موقت قزوین گفت: دین، فهم دین، تبلیغ دین و اقامه دین؛ با هم متفاوت هستند. همیشه حوزه‌های علمیه مسئولیت فهم دین و تبلیغ دین را برعهده داشتند اما اقامه دین یک مرحله بالاتر و عمیق‌تر است یعنی شما مفاهیم و ارزش‌های دینی را باید در جامعه تبدیل به یک سلوک اجتماعی کنید؛ تواصی یکی از آن‌هاست.

وی افزود: ما می‌خواهیم تمام مختصات جامعه اسلامی را پیاده کنیم نه اینکه از آن صحبت کنیم. حضرت آقا مثل یک معلم، یک راهبرد دارد و جامعه را به سمت آن جامعه آرمانی و آرمان‌شهر هدایت می‌کند. درحال حاضر خودشان وارد این فرآیند شده‌اند یعنی مستقیم جامعه را تربیت می‌کنند، مستقیم با جامعه صحبت می‌کنند، خودشان گفتمان ایجاد می‌کنند و برای اینکه اقامه دین صورت بگیرد می‌خواهند خود مردم را پای صحنه بیاورند.

تواصی باید به یک ارزش اجتماعی تبدیل شود

این مسئول تصریح کرد: مثلاً در جریان مواسات، ایشان این کلمه را گفتند، گفتمانش را ایجاد کردند، بعد مردم را پای کار مواسات آوردند. در ادامه‌ هم تکرار کردند تا این موضوع به یک فرهنگ تبدیل شود، به یک اصل اجتماعی تبدیل شود، به یک ارزش اجتماعی تبدیل شود. در تواصی هم همین‌طور است؛ حضرت آقا در واقع به جامعه تمرین دادند؛ مثل یک مربی، وقتی با تیمی مواجه است که هنوز همه قواعد و تکنیک‌ها را نمی‌داند.

وی در ادامه تأکید کرد: اگر دقت کنید خواهید دید که رهبری برای برپایی ارزش‌های جامعه مهدوی خودشان همت کرده‌اند، مخصوصاً بعد از بیانیه گام دوم انقلاب، به صورت مستقیم دارند جامعه را تمرین می‌دهند. امروز، امت در واقع مستقیم حرف را از امام می‌شنود و رهبری تأکید دارند که حلقه‌های میانی مردم را پای کار تمرین جامعه‌پردازی بیاورند. حلقه‌های میانی در واقع آن حلقه‌های واسطی هستند که حالا بخشی از آن می‌توانند فعالان رسانه‌ای باشند که مردم را پای کار عملیاتی کردن ارزش‌ها می‌آورند.

حجت‌الاسلام خضری خاطرنشان کرد: حالا حلقه‌های میانی چه کسانی هستند؟ چه کار باید بکنند؟ اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم، ما داریم حرکت می‌کنیم که یک جامعه درست کنیم، یک آرمان‌شهر درست کنیم، ساز و کارش چیست؟ ساز و کارش این است که امامی داریم که نقشه را او طراحی می‌کند، امامی داریم که اولویت‌ها را تشخیص می‌دهد، امامی داریم که نگاه کلان را در جامعه تبیین می‌کند. در ادامه یک امت داریم که آرمانشان این است به سمت تمدن حرکت کنند و جامعه آرمانی داشته باشند. اینجا ساز و کار این است که ما نیاز داریم بین امام و امت یک حلقه‌های واسطی وجود داشته باشد که این پیام را خوب بگیرد، تبیین کند و برای امت تشریح کند. این حلقه‌های میانی باید انگیزه‌سازی کنند، جریانات اجتماعی تشکیل دهند، هدایت کنند، به هسته‌های اجتماعی جهت دهند تا ما به سمت آن جامعه الگو حرکت کنیم.

وی اضافه کرد: معنای تواصی به جهت لفظی توصیه به یک چیز است اما مصداقش چه می‌شود؟ مثلاً تصور کنید در یک طبیعت خوش آب و هوا هستید، مثلاً کنار ساحل دریا، پارک یا در یک محیط تفریحی، از صد در صد آن‌هایی که آنجا هستند نود درصدشان نمازخوان هستند اما خجالت می‌کشند علناً در یک محیط شاد و تفریحی نماز بخوانند. یک نفر که بلند می‌شود اذان می‌گوید، در واقع به نماز توصیه می‌کند زیرا اذان گفتن خودش یک توصیه به نماز است.

استاد حوزه علمیه قزوین تأکید کرد: اینجا افرادی که نمازخوان بودند اما آن را آشکار نکرده بودند می‌آیند به نماز می‌ایستند و یکدفعه جمع کثیری نماز را اقامه می‌کنند، حالا فکر کنید کسی آن اذان را نگوید، کسی آن توصیه را نکند، صد نفر که نود نفرشان آدم‌های نمازخوانی هستند نمازشان می‌ماند برای خانه و دیر می‌شود، نمازشان را به تاخیر می‌اندازند. پس این توصیه باعث می‌شود که آدم‌ها روحیه پیدا کنند که به حقیقتی عمل کنند.

غالب مردم اهل حقیقت هستند

وی در ادامه گفت: در جامعه اسلامی هم این‌طور است. غالب مردم ما اهل حقیقت هستند. اگر حقیقت گویی توصیه نشود، آدم‌ها حقیقت را پنهان می‌کنند، حیا می‌کنند، چرا حیا می‌کنند؟ چون جریان گفتمان غرب، جریان گفتمان ابلیس، سعی می‌کند آدم‌ها نسبت به خوبی‌ها حیا داشته باشند. آن‌ها در گفتمانشان دارند کاری می‌کنند که من نوعی بتوانم باطل را علناً انجام دهم و خجالت نکشم، از باطل دفاع کنم اما جبهه حق حیا کند که بخواهد از حق دفاع کند.

امام جمعه موقت قزوین بیان کرد: فرض کنید وقتی ما توصیه به حق می‌کنیم، این کار در واقع روحیه دادن به آدم‌هاست برای اینکه آدم‌ها به حق عمل کنند. الان در جامعه وقتی نفر اول به نفر دوم می‌گوید، نفر دوم هم روحیه پیدا می‌کند که به نفر سوم بگوید، نفر سوم به نفر چهارم می‌گوید و یک دومینو از توصیه شکل می‌گیرد که اسمش می‌شود زنجیره تواصی؛ یعنی آدم‌ها به طور زنجیره‌وار همدیگر را توصیه به صبر و حق می‌کنند.

وی تشریح کرد: لذا یک اصل مهم در جامعه اسلامی این است که مومنین وظیفه دارند همیشه با صدای بلند دیگران را دعوت به حق و استقامت در مسیر حق کنند. چون وقتی توصیه‌ای به آدم‌ها نمی‌شود، احساس تنهایی می‌کنند در حالی که تنها نیستند. یک موقع هست مثلاً شما می‌گویی حضرت نوح نهصد سال تبلیغ کرده تعدادی کمتر از صد نفر به ایشان ایمان آوردند، در آن جامعه واقعاً حق غریب است و باطل حاکم است. در آن جامعه اصلاً کسی نیست که توصیه کند. اما در یک جامعه‌ای که همه اهل حق هستند، همه ارزش‌ها برایشان مهم است، وقتی توصیه نمی‌کنیم کم‌کم آدم‌ها احساس ناامیدی می‌کنند، احساس ترس و تنهایی می‌کنند و وقتی که احساس تنهایی کردند می‌روند در دل جریان باطل هضم می‌شوند.

تواصی یعنی حق را با صدای بلند به دیگران بگوییم

خضری گفت: لذا تواصی یعنی اینکه ما به دیگران روحیه بدهیم، حق را با صدای بلند به دیگران بگوییم، این زنجیره هم قطع نشود و ادامه پیدا کند تا انسان‌ها احساس تنهایی نکنند. در مقابل جریان باطل همیشه سروصدا دارد، سروصدا که می‌کند آدم‌ها می‌ترسند و احساس تنهایی می‌کنند در حالی که حقیقت این است، باطل همیشه ضعیف است، باطل چیزی جز کف روی آب نیست. اگر در جامعه‌ای تواصی از دست رفت چه اتفاقی می‌افتد؟ در واقع این احساس پیش می‌آید که باطل قدرت دارد، باطل قوی است و ما نمی‌توانیم در مقابل باطل مبارزه کنیم.

وی بیان کرد: اما تواصی یعنی توصیه به چه؟ ما به چه چیز توصیه کنیم؟ ذیل آیه إِلَّا الَّذینَ آمَنوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ وَتَواصَوا بِالحَقِّ وَتَواصَوا بِالصَّبرِ روایاتی را داریم که می‌گوید توصیه به حق یعنی توصیه به امامت و توصیه به ولایت. یعنی مهم‌ترین مصداق حق توصیه به امام است. حالا توصیه به امام یعنی چه؟ توصیه به امام یعنی ما مردم را به گفتمان امام توصیه کنیم، توصیه کنیم به پیروی از مسیر امام که توصیه به حق است که البته حق در تعریف اصلی‌اش معنای عامی دارد و امام و گفتمان امام یک مصداقش است. اما امام صادق (ع) ذیل این آیه ذهن‌ها را جهت می‌دهد. می‌گوید در جامعه اسلامی اگر شما می‌خواهید جامعه‌سازی کنید مردم را به گفتمان امام توصیه کنید که می‌شود جریان نصرت امام. امروز نصرت امام توصیه به گفتمان و تفکر و اندیشه امام جامعه است.

استاد حوزه علمیه قزوین تأکید کرد: نکته بعدی این است که کلمات این آیه به یکدیگر متصل و یک منظومه هستند؛ حالا صبر یعنی چه؟ چه ارتباطی با گفتمان امام دارد؟ وقتی شما گفتمان امام را توصیه کردید، وقتی از امام دفاع کردید، چه اتفاقی می‌افتد؟ شما را اذیت می‌کنند. این صبر، یعنی استقامت در مسیر و اگر ما در مسیر امام جامعه ایستادگی کردیم باید هزینه بدهیم. بله هزینه دارد، تحریم دارد، فشار دارد اما فایده ایستادگی خیلی بیشتر از تسلیم شدن است؛ همیشه هزینه سازش بیشتر از فایده‌اش است و از سویی دیگر فایده استقامت بیشتر از هزینه‌اش است.

وی تصریح کرد: لذا در این آیه صبر به معنای استقامت است، اما صبر به معنای تماشاچی بودن نیست، بعضی‌ها صبر را بد معنی می‌کنند. ملت ایران یک مسیر نورانی را انتخاب کرده، ملت ایران یک مسیر عزت‌مندانه‌ را انتخاب کرده، این مسیر عزت‌مندانه و پرافتخار که یک نمونه‌اش حاج قاسم سلیمانی است، فایده‌اش خیلی زیاد است.

انتهای پیام