تدابیری برای افطار در ماه رمضان
ماه رمضان، فرصتی مغتنم برای پالایش روح و جسم است.
در این ماه پربرکت، تدابیر افطار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که نحوه افطار روزه می‌تواند تأثیر بسزایی بر سلامت و بهره‌مندی از فیوضات این ماه داشته باشد.
_ تدابیر افطار در ماه رمضان
1. آغاز افطار با سنت نبوی: آب گرم و خرما
اولین گزینه افطار برای روزه‌دار، آب فاتر به همراه شیرینی‌های طبیعی مثل خرما، عسل، کشمش و مویز، شکر سرخ و حلوا است که در دستورات اسلامی، سفارش شده است.
سنت پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) بر این است که افطار با آب گرم و خرما آغاز شود.
آب گرم، معده را آماده پذیرش غذا می‌کند و خرما، قند طبیعی مورد نیاز بدن را به سرعت تأمین می‌کند.
امام صادق (ع) نیز در حدیثی، آب جوشیده هنگام افطار را موجب تقویت کبد و قلب دانسته‌اند.
(کلینی، الکافی، ج۴، ص۱۵۲).
2. رطب، گوهر افطار
در میان انواع خرما، رطب به دلیل رطوبت و قند طبیعی بیشتر، ارجحیت دارد.
پیامبر اکرم (ص) نیز در هنگام افطار، ابتدا رطب را ترجیح می‌دادند.
(متقی هندی، کنزالعمّال، ج۷، ص۸۵).
3. ثواب مضاعف با خرما
مصرف خرما به تعداد فرد (سه، پنج یا هفت عدد) در احادیث، ثواب نماز را چهارصد برابر می‌کند. (ابن‌طاووس،الاقبال، ج۱، ص۲۴۲)
و این امر، نشانگر مهربانی و حکمت خدای متعال در حفظ سلامتی جسمی روزه‌داران و مهمانان حریم الهی دارد. حتی به انگیزه ثواب فراوان نیزه شده باشد، جسم سالم‌تر شود.
4. حکمت افطار با رطب و خرما
مصرف رطب و خرما هنگام افطار، معده خشک و منقبض شده را نرم و گرم و آماده پذیرش غذا می‌کنند و مقادیری از مواد قند و معدنی مورد نیاز بدن فورا از دیواره معده جذب شده و به داخل کبد می‌رود و کبد را از خمودی و ضعف در می‌آورد و در اثر آن خون به جریان می‌افتد و آماده پذیرایی از غذای افطار می‌گردد.
قند خرما به سرعت جذب بدن شده و از پرخوری و پراشتهایی کاذب بعد از افطار نیز جلوگیری می‌شود.
علاوه براین، خرما منبع خوبی برای جبران کم‌خونی، پوکی استخوان و ضعف اعصاب و خستگی و بی‌حالی به شمار می‌رود.
5. جایگزین‌های طبیعی خرما
رطب و خرما در احادیث بسیار تاکید شده است و علاوه بر آن: مویز، کشمش، انجیر، شکر سرخ نیشکر، عسل و حلوا، نیز سایر شیرین‌های طبیعی هستند (مجلسی، بحارالانوار، ج۶۲، ص۲۹۶) که جایگزین‌های خوبی برای خرما در وعده افطار به همراه آب فاتر هستند.
6. نوشیدنی شفابخش افطار: گلاب، آب و عسل
اگر در نوشیدنی افطار، علاوه بر آب ولرم و عسل، گلاب ناب محمدی هم به آن اضافه شود، به علت ویژگی ضد «سودای» گلاب بر خاصیت «دارویی» افطار، بیش از بیش افزوده خواهد شد. و از طرفی دستگاه گوارش آماده برای دریافت موادغذایی شام می‌شود.
ناگفته پیداست که طبق احادیث، گلاب برای تقویت معده و همچنین تقویت شادابی و رفع غم و از بین بردن خلط ناصالح در معده، بسیار مفید است؛ عسل نیز شفابخش و رافع همزمان خلط صفرا، سوداء و بلغم است.
7. خرما؛ حافظ تعادل وزن و جلوگیری از چاقی
البته بهترین گزینه در ابتدای افطار «چند عدد خرما با یک لیوان آب گرم و گلاب» است که ضمن افزایش سریع قند خون و رفع ضعف ناشی از آن، معده و دستگاه گوارش را نیز گرم کرده و همچنین با اصلاح وضعیت اشتها، موجب عدم ایجاد پرخوری و چاقی مجدد می‌شود.
8. سیره نبوی در افطار:
تمام آنچه ذکر شد، همگی در حدیثی زیبا و جامع به نقل از امام صادق علیه السلام به ترتیب نقل شده است:
كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا أفطَرَ بَدَأَ بِحَلواءَ يُفطِرُ عَلَيها، فَإِن لَم يَجِد فَسُكَّرَةٍ أو تَمَراتٍ، فَإِذا أعوَزَ ذلِكَ كُلُّهُ فَماءٍ فاتِرٍ، و كانَ يَقولُ: يُنَقِّي المَعِدَةَ وَ الكَبِدَ، و يُطَيِّبُ النَّكهَةَ وَ الفَمَ، و يُقَوِّي الأَضراسَ، و يُقَوِّي الحَدَقَ، و يَجلُو النّاظِرَ…و يُسَكِّنُ العُروقَ الهائِجَة وَ المِرَّةَ الغالِبَةَ و يَقطَعُ البَلغَمَ، و يُطفِئُ الحَرارَةَ عَنِ المَعِدَةِ، و يَذهَبُ بِالصُّداعِ (کلینی، الكافی، ج۴، ص۱۵۲-۱۵۳).
امام صادق علیه السلام می‌فرمایند:
پيامبر عزیز، هرگاه افطار مىكرد، با چیزهای شیرین (مثل رطب، خرما، حلوا، عسل و …) آغاز مىكرد و اگر نمىيافت، با شِكر (شکر سرخ نیشکر و نه شکر سفید) يا چند خرما و اگر اين‌ها هم نبودند، با آب ولرم افطار میكرد و میفرمود: «معده و كبد را تميز مىكند و بو و دهان را خوشبو مىسازد… هیجان رگ‌ها و صفراى غالب را فرو مىنشاند و بلغم را قطع مىكند و حرارت معده را آرام مىكند و سردرد را مىبرد.
9. تأکید بر تأخیر در مصرف غذای اصلی
خاصیت دارویی روزه، در افطار نهفته است.
آثار «۱۴ساعت» گرسنگی را به «نیم ساعت» هله و هوله اشتباه در هنگام افطار خراب نکنیم.
و تا ده دقیقه، چیزی میل نفرمائید تا بدن به پاکسازی معده توسط روزه، اقدام نماید و فضولات و مواد زائد تجمع یافته در معده را به خارج از بدن هدایت کند.
و در این مدت، نماز مغرب و عشاء را بخوانید. سپس میتوانید پنیر و سبزی، سوپ، آش، فرنی و… میل نمائید.
_ نکات تکمیلی:
● اهمیت اعتدال در مصرف شیرینی‌جات:
در مصرف شیرینی‌جات در وعده افطار، اعتدال را رعایت کنید. مصرف بیش از حد شیرینی‌جات می‌تواند منجر به افزایش قند خون و بروز مشکلات سلامتی شود.
● تنوع در مصرف میوه‌ها و سبزیجات:
در وعده افطار، از انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه استفاده کنید تا ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن تأمین شود.
● پرهیز از غذاهای چرب و سنگین:
از مصرف غذاهای چرب و سنگین در وعده افطار خودداری کنید، چرا که هضم این غذاها برای معده خالی دشوار است و می‌تواند منجر به بروز مشکلات گوارشی شود.
● نوشیدن آب کافی:
در فاصله بین افطار تا سحر، به میزان کافی آب بنوشید تا از کم‌آبی بدن جلوگیری شود.
● استفاده از مواد غذایی فیبردار:
استفاده از مواد غذایی فیبردار مانند سبزیجات، حبوبات و نان سبوس‌دار در وعده افطار و سحر به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می کند.
با رعایت این تدابیر، می‌توان از برکات ماه رمضان به نحو احسن بهره‌مند شد و سلامت جسم و جان را حفظ کرد.
ثبت دیدگاه