بهره‌گیری از همه گفتمان‌های انقلاب، مشارکت مردم در انتخابات را تقویت می‌کند

در این راستا میزگردی با حضور «حسین فرخنده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی و دبیر ستاد اطلاع رسانی انتخابات استان»، «احمدرضا رحیم زاده دبیر حزب کارگزاران و رئیس جبهه اصلاحات در خراسان شمالی» و «قاسم جعفری، رئیس ستاد مردمی سیدابراهیم رییسی در خراسان شمالی و  نماینده اسبق مردم استان در مجلس شورای اسلامی” در ایسنا برگزار شد که در ذیل آمده است:

**حضور مردم در پای صندوق‌های رأی چه ضرورتی دارد؟

فرخنده :

گفتمان مشارکت به خصوص در مقطعی که در آن قرار گرفته‌ایم یک ضرورت است. انتخابات پرشور منافع ملی را تأمین و اقتدار نظام را افزایش می‌دهد و در واقع انتخابات مثابه یک فرصت است که اراده ملت و مردم بر آن حاکم باشد.

تقویت مشارکت در انتخابات از اهمیت بالایی برخوردار است. همه در انتخابات برابر هستند و همه حق تصمیم گیری در مورد مسائل کلان کشوری را دارند.

به طور قطع در بحث مشارکت باید از همه گفتمان‌هایی که در انقلاب اسلامی به وجود آمده، بتوانیم استفاده کنیم تا انتخابات پرشوری برگزار شود.

رحیم زاده:

 در برخی از کشورها که به محاق رفتند همچون شوروی به علت آن بوده که مردم آن کشورهای پای کار حاکمیت و اهداف نظام خود نبوده‌اند.

در اوایل انقلاب که همه ما سرشار از شادی و شعف از پیروزی انقلاب بودیم خیلی‌ها می‌خواستند ریشه انقلاب را بزنند اما موفق به انجام این کار نشدند چراکه مردم پای کار بودند.

اصلاح طلبان از ابتدای تشکیل جمهوری اسلامی و پیش از آن در فرانسه و نجف در کنار حضرت امام (ره) بوده‌اند و برای آن طیف یک گستره وسیعی به لحاظ حمایت قائل هستیم.

اولین گام مشارکت را از دست دادیم. رد صلاحیت تعدادی از نامزدهای انتخاباتی از طیف اصلاح طلب سبب شده تا فرصت حضور پرشور مردم در انتخابات را از دست بدهیم و در حقیقت هم اکنون که به ستادها سر می‌زنیم واقعاً شور و اشتیاق سالهای قبل نیست.

اگر واقعاً به آینده نظام علاقمند هستیم؛ اگر سرنوشت مردم اهمیت دارد و اگر به دشمنی دشمنان اعتقاد داریم باید ید واحده باشیم. رقابت کنیم، اما جوری رقابت کنیم که دشمن حسرت وحدت ما را بخورد.

جعفری:

اصلی‌ترین قدرت و مبانی اقتدار یک حکومت، حس و میزان مشارکت مردم در حکمرانی است. ما سال‌هایی را داشتیم که تا ۸۵ درصد مشارکت وجود داشت و این موضوع در جهان بی سابقه است اما در جمهوری اسلامی تجربه شد. در انتخابات آمریکا در عین این که یک دو قطبی وحشتناک به وجود آمد و میزان مشارکت عمومی افزایش یافت اما به جمهوری اسلامی نرسید. در واقع جمهوری اسلامی یک مدل طلایی حکمرانی است.

اینکه ما امروز باید از مردم درخواست کنیم تا پای کار بیایند علتش این است که احساس خستگی می‌کنند. هرچقدر از مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ بیشتر فاصله بگیریم متوجه می‌شویم که مردم کمتر به دنبال جناحی بودن هستند. مردم خدمات می‌خواهند. به همین دلیل برایشان تفاوت نمی‌کند که کدام جناح بر سر کار بیاید و کل نظام را یکی حساب می‌کنند.

آنچه که ما امروز به آن نیاز داریم افرادی هستند که به دنبال منافع واقعی مردم باشند. اگر این اتفاق بیفتد دیگر نیاز به استدلال کردن ما نیست.

مشارکت براساس ورزیدگی سیاسی و آنچه طی حداقل چهار دهه ایران دیده شده، به قضیه ضروری تبدیل شده است. قضیه ضروری ممکن است در ابتدا نیاز به استدلال داشته باشد اما اکنون آن قدر اهمیت موضوع مشارکت روشن شده که دیگر نیاز به استدلال هم ندارد.

اما اینکه چرا بعد از 40 سال باید این اتفاق بیفتد به خاطر عملکردهایی است که تا الان وجود داشته. الان هم عوض این که بشینیم و درباره توسعه استان صحبت کنیم، باید به مشارکت بپردازیم.

مدل انتخابات در کشورهای مختلف، متفاوت است. بعضی از کشورها اصلاً انتخابات ندارند، در بعضی کشورها نیز شرکت در انتخابات اجباری است و مقداری جریمه هم دارد. نظام‌هایی هم وجود دارند که مشارکت در آن آزادانه است در اینجاست که سیاست ورزی اتفاق می‌افتاد و نبوغ شهروند مسئول می‌تواند بروز و ظهور پیدا کند.

مدل مردم سالاری که ما در جمهوری اسلامی داریم، میراث ماندگار حضرت امام(ره) است که سیاست ورزی و شهروند مسئول را آموزش می‌دهد. امیدواریم که شهروندان عزیز با تمام افت و خیزها و چالش‌هایی که وجود دارد و با هرگونه سلیقه‌ای در انتخابات شرکت کنند. همین که فقط ایران را دوست داشته باشند برای مشارکت کافی است.

**چه عواملی موجب شده تا در این دور از انتخابات نگران میزان مشارکت‌ها باشیم؟

فرخنده:

با توجه به نزدیکی انتخابات، فرصت داریم تا در روزهای باقی مانده از ظرفیت بخش‌هایی همچون احزاب و رسانه‌ها استفاده کنیم تا با اقدامات انجام شده، مشارکت را افزایش را دهیم. در واقع به همان مقداری که به مردم نزدیک می‌شویم، مشارکت مردم را نیز در امور مختلف بیشتر می‌کنیم و به همان میزان موفق می‌شویم.

باید گفتمان مشارکت مردم تقویت شود. دایره گفتمان‌هایی که برای انتخابات و مشارکت مردم انتخاب می‌شود نباید محدود شود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گفتمان‌های زیادی به وجود آمده است که همه آن‌ها باید دست به دست یکدیگر دهند و همدیگر را تقویت کرده و یک اراده جمعی برای آن تصمیم مهم شکل گیرد.

گفتمان‌ها تا الان وجود داشته اما باید در میان آن‌ها هم افزایی شکل گیرد. گفتمان‌ها شاید کمتر به ارزش‌های کلی و منافع ملی و تعالی میهن اسلامی پرداخته است و بیشتر درون گفتمانی و درون حزبی بوده است.

چیزی که به مشارکت حداکثری مردم کمک می‌کند، گفت و گو است و باید آن را تقویت کنیم؛ در حال حاضر بیشتر زبان شده‌ایم و کمتر گوش می‌کنیم. اما تعامل و انسجام زمانی شکل می‌گیرد که به یکدیگر گوش کنیم و تلاش بر این شود تا در گفت و گوها به تفاهم برسیم.

رسانه‌ها و احزاب باید برای روشن گری کمک کنند. تخریب به هیچ عنوان کارساز نیست و مشارکت حداکثری را کاهش می‌دهد. رسانه‌ها به تنویر افکار عمومی کمک کنند و برای گرفتن تصمیم درست به مردم اطلاعات و داده‌های درست ارائه دهند.

رحیم‌زاده:

مردم از دعواهای سیاسی اصلاح طلب و اصولگرا خسته شده‌اند. چند نکته در این موضوع مؤثر است؛ تصور می‌کنم خاکریز دشمن را گم کرده‌ایم و بر سر هم آتش گشوده‌ایم، همیشه دیده‌ایم در دولت‌های مختلف یا طیف اصلاح طلب، اصوالگرایان را تخریب کرده یا اصوالگرایان اصلاح طلب را. هیچ وقت نیامده ایم دست یکدیگر را بگیریم.

چرا خبرهای امیدبخش نمی‌دهیم؟ طی سال‌های اخیر هیچ وقت حاضر نشده‌ایم در دو طیف سیاسی، خوبی‌های یکدیگر را بگوییم و آن قدر به خاکریز یکدیگر آتش ریخته ایم که مردم از دعواهای ما خسته شده‌اند.

از سوی دیگر در یک و نیم سال گذشته در موضوع ویروس کرونا نیز مدیریت خوبی نداشته‌ایم. در بسیاری از کشورها واکسن کرونا به همه مردم تزریق شده اما ما نتوانستیم موضوع واردات و تزریق آن را مدیریت کنیم و متاسفانه واکسن کرونا نیز وارد دعواهای جناحی شد.

علاوه بر آن ما در دو برنامه مناظره نخستی که در صدا و سیما پخش شد، برنامه‌ای از سوی کاندیداها ندیدیم و همین امر نیز بر مشارکت مردم تاثیرگذار است.

از سوی دیگر سوالاتی که از سوی صدا و سیما از نامزدهای انتخاباتی پرسیده می‌شود ریشه در مشکلات مردم ندارد و این امر نیز مؤثر است.

جعفری:

یک موضوعی وجود دارد و آن این است که اگر شاخه‌ای که بر روی آن نشسته‌ایم را ببریم، خودمان هم با آن سقوط می‌کنیم. این موضوع از زمان حضرت امام(ره) آغاز شد و بنیان‌هایی که قانون اساسی پیش بینی کرد را یک سری افراد و گروه‌ها آرام آرام شروع کردند به بریدن آن‌ها.

یکی از آن چیزهایی که دیده می‌شد شورای نگهبان است. هیچ کجای دنیا این گونه نیست که برای انتخابات ۱۸۰۰ نفر در ریاست جمهوری ثبت نام کنند. موردی داشتیم که یک نفر فرزند کوچک خود را در دوره‌های گذشته برای ثبت نام برده بود و شورای نگهبان آن‌ها را رد کرد. آن وقت در رسانه‌های دنیا هم پخش می‌کنند که جمهوری اسلامی آن قدر بسته است که 1800 نفر را رد کرده است. شورای قانون اساسی با همین مبنای شورای نگهبان ما در قانون اساسی فرانسه وجود دارد که مبنای ما هم بوده است. در قوانین کشور این‌گونه هستیم که از تجربه جهانی استفاده می‌کنیم.

عده‌ای یک روز شورای نگهبان را می‌زنند. یک روز مجلس را. روز دیگر هم می‌گویند دولت نظامی شده است. ارتش را هم همان اول انقلاب زدند. وقتی نهادهای قانونی را یکی یکی بزنیم بی‌اعتمادی شکل می‌گیرد. بعد از این هم به ریاست جمهوری می‌رسد و نوبت وزیر، استاندار و مدیرکل هم می‌شود.

در کشور باید یاد بگیریم که اگر قرار است انتقاد کنیم، ترکشش را به بدنه نظام نزنیم. ترکش‌ها نباید اصل نظام را هدف بگیرد و این مصداق از مو باریکتر و از شمشیر تیزتر است. در دنیا تلاش می‌شود تا در انتخاباتشان دو نفر را بیاورند. کشورهای دیگر محدودیت سنی می‌گذارند و باید هم وجود داشته باشد. این اقدام در کشور ما انجام شد اما پس از آن بلبشو پیش آمد. همیشه مفید نیست که ۲۰ نفر را به عنوان نامزد معرفی کنند. این موضوع به نظرم سرگردان کردن مردم است؛ که نتیجه‌اش این است که افراد می‌گویند ولش کن.

باید توجه کنیم از سخنان رهبری آن قسمتی که به نفع خودمان است را استفاده نکنیم. سخنان رهبری درباره فضای مجازی این بود که در آن ولنگاری هست که در هیچ کجای دنیا نیست. آن‌ها نمی‌گذارند که به راحتی هر بلایی سر هم بیاورند. در همین فضاهای مجازی اگر اسم سردار سلیمانی را می‌آوردیم مطلب را حذف می‌کردند. این درحالی است که از آزادی بیان هم سخن می گویند.

مشارکت در انتخابات هم حق است هم تکلیف برای مسلمانی که معتقد است و وظیفه اجتماعی هم دارد. این نکات را باید برای شهروندان تبیین کنیم. یکی از مشکلات، موضوع کرونا است.

تا الان برنامه در کشور کم نبوده است. برنامه توسعه ششم، سند تحول بنیادین، نقشه آمایش آموزش عالی و… . برنامه‌های بالادستی و پایین دستی وجود دارد به نظرم برنامه به عنوان نقشه اجرایی راه است. فرد مناسب نباید شخصیت واگرایی داشته باشد. فردی که شمع جمع باشد و شخصیتی نداشته باشد که دیگران را متنفر کند.

**مناظره‌ها را چطور ارزیابی کردید؟

فرخنده:

یکی از موضوعات مهم در بحث مناظرات، امید است. باید امید در میان مردم ایجاد کنیم و اگر برنامه ارائه دهیم و نحوه و چگونگی اجرای آن مشخص باشد می‌شود امید آفرینی کرد.

درسی که مردم سالاری می‌دهد بحث فروتنی و تواضع است. اینکه همه یک رأی دارند یک درس بزرگ است و از سوی دیگر نیز نتیجه انتخابات حاصل و مجموع همین رأی‌هاست. این فروتنی، لازمه مردم سالاری است.

فروتنی لازمه دموکراسی است و این به آن معنا است که هر کسی هر کاری از دستش برمی آید انجام دهد.

مردم سالاری؛ صبوری، تحمل و تأمل می‌خواهد و حال ممکن است در کار نقدهایی نیز وجود داشته باشد که باید آن نقدها نیز شنیده شود.

موضوع اقتصاد در پوست، گوشت و خون مردم دیده می‌شود. اما نکته‌ای که در مناظرات نباید از آن غافل بود بحث فرهنگ است چراکه فرهنگ منبع غنی کننده سیاست، اقتصاد و … است.

سیاست دنباله رو فرهنگ است نه بالعکس. متاسفانه در دو مناظره نخست به این موضوع پرداخته نشد و برنامه‌ای ارائه نشد؛ نشاط جامعه فرهنگی نشاط کل جامعه را رقم می زند و داشتن برنامه در این زمینه بسیار مهم است.

وقتی می گویم هنر و فرهنگ رشد می‌کند یعنی زبان تفاهم رشد و گسترش می‌یابد و زبان نزاع که معمولاً خود را برحق می‌داند جای خود را به زبان تفاهم می‌دهد.

رحیم زاده:

اسناد بالادستی مسیر را مشخص می‌کند و به عنوان یک فعال سیاسی از نامزدهای انتخاباتی انتظار دارم که برنامه ارائه دهند. اینکه با چه سرعتی برنامه‌ها را اجرایی می‌کنند و کجا و چه زمانی برنامه‌ها به پایان می‌رسد.

ما در سیاست خارجی بدترین ضربه‌ها را خوردیم و علت اصلی آن بی برنامگی بوده است. ما تمامی کاندیداها را قبول داریم به دلیل اینکه شورای نگهبان را قبول داریم اما با آن‌ها رقابت می‌کنیم. اگر نامزدها به سوی برنامه محوری نروند و جنگ و جدال را تمام نکنند تصور نمی‌کنم که در مردم رغبت خیلی زیادی ایجاد شود.

شیوه مناظرات برگزار شده در صدا و سیما، شیوه مناظره نیست و بیشتر شبیه مصاحبه خبری است. مناظره باید دو به دو باشد و فرصت مناسب برای تبادل نظر برای کاندیداها فراهم شود.

در این دوره هیچ رئیس جمهوری نمی‌تواند کشور را نجات دهد مگر اینکه برای همه مسائل برنامه دقیقی داشته باشد و تاکنون تنها چیزی که از کاندیداها ندیدم برنامه بوده است.

اگر تصور می‌شود با بد گفتن، مردم را راغب می‌کنیم تا پای صندوق‌های رأی حضور یابند، اشتباه است. چراکه مردم از این دعواها خسته شده‌اند و باید کاری کنیم که مردم روز جمعه نای آمدن به پای صندوق‌های رأی را داشته باشند.

جعفری:

تجربه ما طی این سال‌ها نشان می‌دهد که حق نداریم برای رئیس جمهور شدن یا وزیر شدن یک فرد تبدیل به نردبان شویم.

در نهایت هر فردی که رئیس جمهور شود مخلص آن هستیم. مجیزگوی فردی که به او در انتخابات اعتقاد داریم نخواهیم بود و وی را مدح نمی‌کنیم.

به نظرم مناظره سبب دور شدن از حق است. مناظره را معمولاً به سود فرد مورد نظرمان یا اطرافیانمان تمام می‌کنیم. در مناظره کسی به دنبال حق نیست و فرد به دنبال موضوعات حاشیه‌ای و ثانویه است. به دنبال ثابت کردن خود است. اما باید به دنبال حق طلبی باشیم. مناظره‌ای که آخرش به کینه و تنفر منجر شود خوب نیست.

کسی که نقد نشود عملاً مرده است. دانشمندی که نقد نشود هم می‌میرد. نقد فرد باعث رشد می‌شود.

خواهش ما از مردم این است که همانند چهار دهه گذشته درایت و دلسوزی خودشان را برای سرنوشت مملکتشان ثابت کنند. این انقباض روحی که ایجاد شده و بخشی از آن به عملکرد مدیرانی چون بنده بازمی‌گردد را نیز به پای اصل نظام و بنیان آن نگذارند.

انتهای پیام