مدت اسارت اهل‌بیت(ع)
حضرت زینب سلام الله علیها چندروز به اسارت رفتند؟
چرا وقتی ایشان را به بازار برده‌فروشان بردند، نتوانستند ایشان را بفروشند؟!
پاسخ:
در رابطه با مدت اسارت؛ هر چند زمان آغاز اسارت، که در واقع از عصر روز عاشورا بوده است مشخص است ولی از آنجائی که تاریخ دقیق آزاد شدن آنها که یزید ملعون بعد از سخنرانی‌های کوبنده امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) از دگرگونی اوضاع شام هراسان شده و به اهل‌بیت (ع) اجازه داد تا به مدینه برگردند مشخص نیست لذا نمی‌توان بطور دقیق مدت اسارت را بیان کرد.
در ضمن مدت اقامت اهل‌بیت(ع) در دمشق، مورد اتّفاق مورّخان نیست.
برخی از آنان با تعبیر مجمل: «چند روز اقامت داشتند»، از مدّت اقامت اسرای كربلا، سخن گفته‌اند(۱)
امّا برخی دیگر، به مدّت اقامت یا عزاداری اهل‌بیت در دمشق تصریح كرده‌اند.
در این میان اكثر مورّخان، مدت برپاداشتن عزاداری توسّط اهل‌بیت و زنان خاندان معاویه در این شهر را سه روز دانسته‌اند(۲)
عمادالدّین طبری مدّت حضور اهل‌بیت و عزاداری آنان در دمشق را هفت روز(۳)
سید ابن‌طاووس بنا به روایتی یك ماه(۴) و قاضی نعمان مغربی، چهل و پنج روز نوشته‌اند(۵)
در جمع بندی این چند گزارش می‌توان گفت:
صرف نظر از قول متفرد قاضی نعمان كه قائل به اقامت یك ماه و نیم اسرا در شام است و هم‌چنین دیدگاه ابن‌طاووس كه قول به یك ماه ماندن اهل‌بیت در شام را با تعبیر «قیل» بیان كرده است، وجه جمع بین عزاداری سه روزه زنان خاندان معاویه و سوگواری هفت روزه اهل‌بیت این است كه؛ چون زنان خاندان معاویه، عزاداری اهل‌بیت را مشاهده كردند و پی به حقّانیت آنان بردند، از روز پنجم با آنان هم سو شده و آنان نیز مشغول عزاداری شدند.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت باتوجّه به مدّت حضور چند روزه اهل‌بیت در ساختمان مخروبه(خرابه شام) و هم‌چنین مدّت حضور آنان در یكی از خانه‌های قصر؛ در مجموع، اهل‌بیت از آغاز ورود به شام حداكثر بیش از ده روز در شام اقامت نداشتند.
به ویژه با توجّه به این امر كه اقامت بیشتر آنان به هیچ رو به سود یزید نبوده و سبب بروز نارضایتی افكار عمومی و انتقاد بیشتر از دستگاه حاكم می‌شد، از اینرو یزید با شتاب درصدد استمالت و دلجوئی از اهل‌بیت برآمد و آنان را رهسپار مدینه كرد.
علاوه بر این با توجه به نقل صحیحی که اسیران اهل‌بیت در روز بیستم ماه صفر سال ۶۱ هجری مطابق با اولین اربعین شهادت امام حسین(ع) به کربلا رسیده باشند، باید بیش از چند روز در دمشق نمانده باشند، که شهید قاضی طباطبایی در کتاب گرانسنگ «تحقیق در اولین اربعین سیدالشهدا(ع)»، این قول را تقویت کرده است.
بنابراین می‌توان گفت:
مدت اسارت اهل‌بیت، حدود یک ماه بوده است
در هنگام ورود اسرا به شام، حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) با سخنرانی خود توانستند یزید را رسوا سازند و ماجرا را عوض کنند به طوری‌که یزید مجبور شد کشتن امام حسین علیه‌السلام را به گردن عبیدالله اندازد.
احتمالا همین عامل باعث شد به بردگی نروند، طوری‌که یزید مجبور شد با احترام آنها را برگرداند.
پی‌نوشت‌ها:
۱. شیخ مفید،الارشاد،ج۲،ص۱۲۲
إعلام الوری بأعلام الهدی،ج۱،ص۲۴۹
۲. محمد بن‌سعد،ترجمة الحسین و مقتله، فصلنامه «تراثنا»،سال سوم شماره۱۰،ص۱۹۲
طبری،تاریخ الامم و الملوك،ج۵،ص۴۶۲
۳. عمادالدّین طبری،كامل بهائی،ج۲،ص۳۰۲
مجلسی،بحارالانوار،ج ۴۵،ص۱۹۶
۴. سید ابن‌طاووس،الاقبال بالاعمال‌الحسنه ج۳،ص۱۰۱
۵. شرح‌الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار ج۳،ص۲۶۹
ثبت دیدگاه