حکایتی از مولانا در دفتر پنجم مثنوی

حکایتی از مولانا در دفتر پنجم مثنوی

گاو مولانا

در این روزها، مدام یاد حکایت گاوی می‌افتم که مولانا در دفتر پنجم مثنوی می‌آورد.

گاوی که تنها روی جزیره‌ای زندگی می‌کند و صبح تا شب، می‌چرد و خود را فربه می‌کند؛ اما شب تا صبح دل‌نگران است که مبادا فردا که از خواب بیدار می‌شوم، چیزی برای خوردن پیدا نکنم.

فردا صبح با هراس فراوان می‌خورد و حسابی فربه می‌شود، اما دوباره، شب تا صبح از اضطراب و احساس بی‌ثباتی، لاغر و رنجور می‌شود.

این دور باطل خوردن، چاق شدن و نگران بودن و لاغر شدن سال‌های سال، زندگی گاو بیچاره را تباه می‌کند.

مولانا می‌گوید اگر گاو به “گذشته” نگاه می‌کرد، به خاطر می‌آورد که سال‌های سال زندگی کرده و کم نیاورده
آن‌گاه می‌توانست “حال”اش را با آسودگی و لذت بیشتر و درد کمتری بگذراند. اما گاو تنها رو به سوی آینده دارد و نگرانی.
گاو نمی‌تواند به روند طبیعت اعتماد کند و با آن کنار بیاید، پس جان خود را می‌فرساید و عمر را می‌بازد.

مولانا به هرحال به یادمان می‌آورد که قرن‌هاست داستان زندگی ما پر بوده از بیماری و غصه و فقدان و… با این حال ما تاب آورده‌ایم و حالا، به احتمال زیاد در امن‌ترین نقطه از نظر پزشکی و صلح و آسایش ایستاده‌ایم و در عین حال، (بازهم احتمالا) در متزلرل‌ترین نقطه به لحاظ روحی روانی.

ما بسی بیش از گذشتگان می‌لرزیم، چون تصور صحیحی از ذات زندگی نداریم.

گاو قصه‌ی مولانا از اضطراب این‌که “فردا چی بخورم؟” جان خود را می‌فرساید و ما از اضطراب این‌که “فردا چی می‌شه؟!”

بی‌آنکه منکر لزوم توجه و دقت برای ارتقای کیفیت زندگی باشم، تصور می‌کنم اندازه نگرانی ما، در تناسب با خطراتی که ما را تهدید می‌کند، نیست.

گاهی لازم است نگاهی به “گذشته” بیندازیم تا در “حال”، آرام بگیریم.

“یک جزیره هست اندر این جهان
اندرو گاوی‌ست تنها، خوش دهان
جمله صحرا را چرد او تا به شب
تا شود زفت و عظیم و منتجب

شب ز اندیشه که فردا چه خورم؟
گردد او چون تار مو لاغر ز غم
چون برآید صبح، گردد سبز دشت
تا میان رسته قصیل سبز و کشت

هیچ نندیشد که چندین سال من
می‌خورم زین سبزه‌زار و زین چمن
هیچ روزی کم نیامد روزی‌ام
چیست این ترس و غم و دلسوزی‌ام؟

باز چون شب می‌شود آن گاو رفت
می‌شود لاغر که آوه رزق رفت!”